6.وادار کردن دانش اموزا ن به تفکر :
گاهی اوقات پاسخ ندادن به بعضی از سئوالات و بیان پاسخ به نحوی بسیار دقیق می‌تواند موجب افزایش دقت دانش آموزان و ترغیب آنان به تفکر و علاقه بیشتر در درس گردد و بدین ترتیب قوه ابتکار را در آنان تقویت نماید .7.کنترل تکالیف:
در اثر کنترل دقیق تکالیف معلم از میزان علاقه مندی به درس دقت وسلیقه در انجام کارها و حتی روحیات دانش آموز شناخت بسیار خوبی پیدا میکند . علاوه بر ان کنترل تکالیف موجب قوام یافتن کار تدریس و فهمیدن این مطلب می‌شود که آیا مطالب درس برای دانش آموزان خوب جا افتاده است یا نهْ همچنین موجب می‌شود دانش آموزان تکالیف را با دقت بیشتری انجام دهند . کلا کنترل تکالیف به سه طریق انجام میگیرد: الف) اکنترل اینکه همه دانش آموزان در کلاس دفترشان را آورده باشند: این کار در تمامی جلسات درس باید انجام شود والبته چون در حین قدم زدن معلم در کلاس وانجام شدن کارهای عادی کلاس(مانند دادن درس یا حل تمرین یا پرسش ازدانش آموزان ) انجام می‌شود لذا وقت خاصی صرف آن نمی‌شود . ب) کنترل دقیق تکلیف جلسه گذشته: این کار هر چند جلسه یک بار و بیشتر در مواقعی که تکالیف مهمتری به شاگردان می‌دهیم انجام می‌پذیرد .در این روش معلم تکالیف جلسه گذشته تمامی دانش آموزان را در سرکلاس ملاحظه میکند .البته معلم معمولا فقط یکی از سؤالات ویا تمرین‌ها را که از بقیه مهمتر است به عنوان شاخص در نظر میگیرد و جواب آن را کنترل می‌نماید .آنگاه بدون اینکه شاگردان بدانند که او فقط همان یک سؤال را خوانده است نظر خود را راجع به کل تکلیف بیان میکند .یک نکته مهم ودر ظاهر بی اهمیت در هنگام دیدن تکالیف به این روش جلوگیری از شلوغ شدن کلاس است .راه علاج این موضوع این است که ابتدا برای این زما ن بیکاری شاگردان کاری را در نظر بگیریم مثلا چند تمرین متناسب با زمان دیدن تکلیف روی تخته بنویسیم وشاگردان شروع به حل آن بنمایند یا چند صفحه از متن درس را مشخص کنیم که آن را بخوانند و همیشه این احتمال وجود داشته باشد که بعد از دیدن تکالیف از آن چند صفحه پرسش کلاسی به عمل آید .یا کارهای دیگری که هر معلم ممکن است در نظر بگیرد.ج) کنترل کلی دفتر هر یک از دانش آموزان از نظر نظم زیبایی و صحیح بودن پاسخ ها هر چند وقت یک بار باید دفترهای عده ای از شاگردان را جمع آوری کرد و در خارج از کلاس آنها را ملاحظه نمود .هدف اصلی در این نوع کنترل این است که معلم کنترل کند آیا پاسخ‌های پرسشها و تمرینات مهم که در کلاس قبلا تصحیح شده اند در دفترهای شاگردان نیز تصحیح و تکمیل شده اند یا نه . این کار بسیار مهم است چرا که دانش آموزان برای درس خواندن احتیاج به یک منبع مطالعه کامل و صحیح دارند واین منبع چیزی جز دفتر آنها نیست . معلم باید در ابتدای سال بر روی این مطلب بسیار مهم یعنی تصحیح و تکمیل دفتر در کلاس بسیار تا کید کند .پس از کنترل دفتر بی مناسبت نیست که با نوشتن یکی دو جمله در دفتر هر دانش اموز وضعیت کلی دفتر را برای او تشریح کنیم .این جملات بدیل این که به طور کتبی در دفتر نوشته می‌شوند لازمست که هرگز توهین آمیز و…نباشند و چنانچه تذکر شدید اللحنی لازمست می‌توان به صورت شفاهی دانش اموز را خواست وبا او صحبت نمود. پس از کنترل دفترها (به هر کدام از طریق که ذکر شد)باید به نوعی ارزشیابی همراه با تشویق ویا مواخذه انجام شود تا کنترل ((نمود )) پیدا کند .البته روشهای هر معلمی در این موارد اختصاص به خودش دارد اما یکی از روشهای تجربه شده در مورد دانش آموزانی که دفتر همراه ندارند یا تکلیف خود راننوشته اند ویا به هر نحوه دیگری در کارشان نقصی مشاهده می‌شود شیوه سؤالات جبرانی است بدین ترتیب که معلم از دانش آموز میخواهد که تعداد معینی سؤالات ویا تمرینات ازیک قسمت مشخص درس طرح کند وآنگاه پاسخ آنها را بنویسد وبه معلم بدهد .از مزایای این روش این است که از معلم وقت زیادی نمی‌گیرد ودر عین حال برای دانش آموزان بسیار مفید است در ضمن جنبه بیکاری ندارد و شخصیت آنها را هم خرد نمی‌کند . برای اینکه سطح سئوالات جبرانی پایین نباشد معلم می‌تواند پس از مطالعه سؤالات تعیین کند که مثلا سه تای آنها خوب است و چند مورد آن خوب نیست وباید چند سؤال دیگر طرح کنی .یک نکته قابل ذکر این است که حتما باید اسامی شاگردانی را که باید سؤال جبرانی بدهند وتعداد سؤالات تعیین شده آنها را در لیست یاد داشت نمود که بعدا فراموش نشود!
8- وضع نکردن مقررات دست وپاگیر تا جایی که به اساس تدریس و تفهیم درس لطمه نمیزند :
مانند سؤال نکردن در میان درس(یعنی اینکه به شاگردان تکلیف کنیم که هیچ کس حق پرسش رامیان درس راندارد)چگونه تکلیف نوشتن چگونه تزیین نمودن دفتر چگونه یادداشت برداشتن در سر کلاس چند برگ بودن دفتر واز همه مهمتر تحمیل نمودن جملات راه حل‌ها و مثال‌های کلیشه ای واز پیش تعین شده به دانش آموزان که هر نوع آوری وابتکاررا ازبین می‌برد.(البته مقررات ذکر شده در فوق کلی نیست ودر هر درس نظر خود معلمین نافذ میباشد )9- پرسشهای کلاسی :
پرسشهای عمومی کلاسی که از مطالب درسی جلسه قبل ویا حداکثر دو جلسه قبل گرفته می‌شوند در آموزش درس به شاگردان وآشنا نمودن آنها با نوع سؤالات امتحانی بسیار موثر است واضطراب آنها از امتحان را نیز کاهش میدهد .
در اینجا فقط به ذکر چند نکته در مورد پرسشهای کلاسی بسنده میکنیم :
الف ) بهتر است زمان پرسش کوتاه باشد .
ب) شاگردان از قبل خبر داشته باشند که پرسش کلاسی دارند .
ج) یا آسان باشد یا متوسط (هر گز سخت نباشد ).
د) بیشتر پرسشها از مطالبی باشد که مستقیما در دفتر وکتاب وجود دارد .
ة ) حجم درسی که پرسش از ان به عمل می‌اید کم باشد
و) تعداد سؤالات هر پرسش کم وتعداد کلی پرسشهای کلاسی زیاد باشد .
ز) پرسش حتما در ابتدای ساعت درس بعمل اید (تا اضطراب ناشی از آن تمام شود
ح) توسط خود دانش آموزان تصحیح شود .
ط) حتما به نحوی درنمرات اصلی تا ثیر داده شود (لازم است که از این مطلب دانش آموزان مطلع باشند )
10- امتحانات رسمی :
امتحان برای تعیین میزان کوشش دانش آموزان و همچنین برای تعیین میزان موفقیت معلم در تفهیم مطالب درسی برگزارمی شود .یک امتحان خوب می‌تواند مقدار بسیار زیادی از بار آموزش را نیز به دوش بکشد .
در نظر گرفتن نکات زیر در امتحانات بسیار موثر خواهد بود :
الف) مدت زمانی را که معلم میخواهد برای رفع اشکال پس از امتحان اختصاص دهد بهتر است صرف طراحی یک امتحان دقیق وبی اشکال کند.
ب) سؤالات روشن و واضح باشد و ابهامی نداشته باشد یعنی دانش آموز دقیقا بداند که از او چه خواسته ایم تا دچار سر درگمی و اضطراب در جلسه امتحان نشود .
ج) توزیع سؤالات بین تمامی قسمتهای درس متعادل باشد واز قسمتهای مهم سؤالات بیشتری بیاید . درضمن حجم درسی که از آن امتحان می‌گیریم کاملا برای شاگردان روشن باشد .
د) از سؤالات خود دانش آموزان نیز در امتحان با ذکر نام آنها استفاده شود(ازسؤ الات جبرانی ویا سؤالات جالبی که سر کلاس مطرح می‌شوند )
ح) تعداد سؤالات امتحان کم وبارم هر یک زیاد نباشد .
و) سؤالات به ترتیب از ساده به سخت نوشته شوند تا شاگردان روحیه خود را نبازند .
ز) تعداد سؤالات متناسب با وقت باشد .امتحان نه کوتاه برگزار شود ونه خیلی طولانی.
خ) حضور معلم در سر جلسه امتحان موجب دل گرمی دانش آموزان و گاهی اوقات موجب جلوگیری از اشتباه در فهم بعضی از سؤالات ویا اشکالات احتمالی برگه می‌شود
ط) تصحیح دقیق وسریع برگه‌های امتحان در نتیجه کار معلم بسیار موثر است وباید برگه‌ها طوری تصحیح شوند که شاگردان حق اشکال گرفتن به برگه را نداشته باشند چون این کار مضرات زیادی دارد .ضمنا بهتر است که معلم برگه‌ها را شخصا تصحیح نماید چون در این صورت شناخت بسیار خوبی از سطح علمی دانش آموزا ن و توانا یی‌های فردی آنها به دست خواهد آورد .مثلا میزان دقت توانایی در جمله سازی ورساندن مطالب میزان هوش واستعداد وابتکار و کلا نقاط ضعف وقوت تک تک دانش آموزان برای معلم روشن خواهد شد .
ی) باید امتحانات متوالی طوری طراحی شوند که شاگردان همیشه بین حالت خوف ورجائ باقی بمانند .این کار با گرفتن امتحان‌های بسیار ساده و مشکل ومتناوب امکان پذیر است .البته پرسشهای کلاسی هم میتوانند در این زمینه کمک شایانی بنمایند .
ک) بعضی از عوارض طرح بد سؤالات و یا بد تصحیح شدن اوراق امتحانی به طور خلا صه از این قرار است : شلوغی بعدی کلاسها اعتراض شاگردان اتلاف وقت برای پاسخگویی به اشکالات، سلب اعتماد شاگردان از معلم وبد بینی آنها نسبت به او، احساس تنفر نسبت به درس احساس حق به جانب بودن وتضییع حق و از همه مهمتر خرابی امتحان که عمومی شد حرمت نمره کم از بین می‌رود . بعد از امتحان و تصحیح اوراق بایستی بررسی دقیق انجام شود وثمره کار مشخص گردد .مثلا چنانچه در قسمت هایی از درس که بیشتر دانش آموزان ضعیف هستند، آن قسمت دوباره تکرار شود . در ضمن باید توجه داشت که نمره‌های امتحانی همان طور که نمایش دهنده چگونگی کاردانش آموزان است نشان دهنده کیفیت کار معلمین نیز میباشد
