نقش الگويي معلم و نفوذي كه او در انظباط دادن به رفتارهاي دانش آموزان دارد، امري بديهي است.
آموزگار از ويژگي الگو دهي در دانش آموزان برخوردار است كه اين مهم مي تواند در رشد شخصيت و بهداشت رواني دانش آموزان تاثيرات عميقي باقي بگذارد.
واژه بهداشت و سلامتي هميشه فكر آدمي را در طول تاريخ به خود مشغول كرده است و بهداشت در يك تقسيم كلي به دو دسته بهداشت جسمي و بهداشت رواني تقسيم شده است.
بيشتر معلمان با بهداشت جسماني شاگردان آشنا هستند اما همواره جاي اين سوال وجود دارد كه همان اندازه كه به بهداشت فردي آنان اهميت مي دهند به بهداست رواني دانش آموزان هم توجه مي كنند.
در تقويم اجرايي آموزش و پرورش از 18 تا 24 مهر ماه در هر سال تحصيلي به نام هفته بهداشت رواني نامگذاري شده است كه در مدارس براي آشنايي دانش آموزان با شعار جهاني بهداشت روان و عوامل موثر در بهداشت رواني افراد جامعه به ويژه در مدارس اقدامات گسترده اي انجام مي شود.
بهداشت رواني از آن جهت كه رابطه مستقيمي با عملكرد فردي، اجتماعي و آسيب هاي رواني اجتماعي دارد، از اهميت زيادي برخوردار است.
اين اهميت باعث تدوين و اجراي برنامه هاي متعدد بهداشت رواني در سه بخش پيشگيري، درمان و توان بخشي مي شود.
همچنان كه از جسم خود مراقبت مي كنيم بايد روح خويش را نيز مقاوم تر سازيم تا زندگي بهتري داشته باشيم، بهداشت رواني همان سلامت فكر و قدرت سازگاري فرد با محيط و اطرافيان است زيرا در زندگي چگونه بودن خيلي مهم تر از بودن يا نبودن است.
به همين دليل است كه اولياي مدرسه در سلامت روان دانش آموزان داراي نقش هاي حرفه اي هستند. با اشاره به اينكه مسئوليت معلمان فقط در پرورش نيروي عقلي و آشنا ساختن شاگردان به مسائل اجتماعي و اخلاقي ختم نمي شود،معلمان در تغيير و اصلاح رفتارهاي ناسازگار ، تامين بلوغ عاطفي و سلامت رواني دانش آموزان مسئوليت دارند.
معلم با محبت و توجه دانش آموزان را در مسير صحيح هدايت مي كند و چگونگي برقراري روابط درست عاطفي ، سازگاري با ديگران ، مسئوليت پذيري و راه هاي مبارزه با كينه توزي را به آنها مي آموزند.
بهداشت رواني افراد متاثر از عوامل متعددي است:عواملي از جمله برآورده نشدن نيازهاي اوليه، ناكامي، استرس، يادگيري، مسائل مذهبي و اجتماعي، رسانه هاي جمعي و … در آن نقش تاثير گذاري دارد.
درباره دانش آموزان نقش اولياي مدرسه بسيار موثر و سرنوشت ساز است.معلم نبايد تمام تلاش خود را صرف نمره گرفتن دانش آموزان كند بلكه معلمان در مدارس بايد بكوشند به هر فرد به اندازه توانايي او مسئوليت دهد چون دانش آموزان نياز به پرورش فكر و روان نيز دارند.
معلمي كه در ارتباط به شخصيت و نيازهاي كودكان توجه كافي داشته باشد و كارها را بر اساس استعداد و تمايلات ميان شاگردان تقسيم كند ، نقش بهتري را در بهداشت رواني آنان ايفا خواهد كرد.
پذيرفته شدن كودك توسط معلم يك اصل ضروري در فرايند يادگيري و پيشرفت در حوزه علمي است و معلم بايد قادر به بيان و ابراز احساسات خويش باشد تا دانش آموزان بتوانند او را به عنوان يك فرد قابل اعتماد بپذيرند.
مهمترين شرط معلم خوب از لحاظ بهداشت رواني را دوست داشتن كودكان ، آزرده نشدن از رفتار كودكان ، داشتن صبر و حوصله و خوش رويي است،شاگردان يك معلم بايد به مرحله اي از سطح اعتماد برسند كه به راحتي مشكلات خود را مطرح كنند.
كودكان در مدرسه مي آموزند با زندگي آنچنان كه هست مواجه شوند و خود را با آداب و رسوم و ارزش هاي جامعه منطبق سازند و به نيازهاي ديگران نيز توجه كنند.
سازمان بهداشت جهاني از بهداشت روان به عنوان توانايي كامل براي ايفاي نقش هاي رواني و جسمي ياد مي كند.
معلم تاثير گذار بر بهداشت رواني دانش آموزان بايد داراي 7 ويژگي مهم باشد.
يك معلم خوب بايد از لحاظ رواني سالم باشد، به كودكان احترام بگذارد و آنها را دوست داشته باشد.
يك معلم بايد رابطه ميان تعليم و تربيت و بهداشت رواني را بداند و بكوشد تا در مواقع بحراني و مسائل خاص خانوادگي و اجتماعي به كودك كمك كند و نسبت به رشد جسمي و روحي كودكان نيز اطلاعات لازم را داشته باشد.
معلمان بايد در زمينه اختلالات رواني و رفتاري كودكان مجهز به اطلاعات علمي باشد و در كلاس درس با دانش آموزان به گونه اي رفتار كند كه رنجش خاطر براي كسي پيش نيايد و ديگر شاهد تنبيه و يا فرار دانش آموزان در مدارس كشور نباشيم.
