بازیهای مشارکتی و گروهی روشی ایدهآل برای آموزش مهارتهای اجتماعی در محیطی آرام به کودکان مبتلا به اوتیسم است. وقتی فعالیت و بازیهای گروهی و مشارکتی براساس علایق و دغدغههای کودکان طراحی میشود، بیشترین تاثیر را در آموزش مهارتهای اجتماعی به کودکان خواهد داشت. برای مثال، اگر کودکان به هنر علاقه دارند، ترتیب دادن فعالیت گروهی و مشارکتی با محوریت هنر نقش مهمی در یادگیری مهارتهای گوناگون از جمله مهارتهای اجتماعی آنها خواهد داشت. در آموزش کودکان اوتیستیک نیز، ترتیب دادن بازیها و فعالیتهایی با محوریت علاقهمندیهای گروهی کودکان مبتلا به اوتیسم به آنها در یادگیری و رشد کمک شایانی خواهد کرد.
فعالیت های خلاقانه برای کودکان مبتلا به اوتیسم
فعالیتهای خلاقانه برای ارتقای این ویژگی در کودکان مبتلا به اوتیسم میتواند به صورت فردی یا گروهی انجام شود. از جمله بازیهای خلاقانهای که میتواند به توسعه توانایی کودکان اوتیستیک در برقراری روابط اجتماعی و خلاقیت بیشتر کمک کند بازی «کیف هنری» است. در این بازی، هر کودک به تنهایی یا با دوست همگروهی خود پنج دقیقه زمان دارد تا وسایل لازم را برای تولید یک اثر هنری از محیط پیرامون انتخاب کند، در کیف بگذارد و برای ساختن کاردستی یا کشیدن نقاشی برنامهریزی کند. هر گروه ۳۰ تا ۴۵ دقیقه وقت دارد تا اثری هنری خلق کند. در این مسیر، امکان تبادل وسایل بین گروهها وجود دارد و آنها میتوانند با هم همکاری و همفکری داشته باشند.
بازیهایی که در آنها به صورت بداهه نمایش اجرا میشود هم از بازیهای مناسب برای تقویت تواناییهای کودکان مبتلا به اوتیسم است. البته باید بدانید امنیت و آرامش یکی از مهمترین ویژگیهای محیطی است که در آن امکان بداههپردازی وجود دارد. کودکان تنها در صورتی میتوانند به بازی و اجرای نمایشهای بداهه بپردازند که احساس امنیت و پذیرش از سوی جمع در آنها وجود داشته باشد. به همین علت، یکی از تمریناتی که میتواند آرامش مورد نظر را به کودکان منتقل کند اجرای صحنهها و نمایشهایی است که در آن نیازی به گفتن دیالوگهای واقعی و سخت نیست.
برای مثال، از کودکان مبتلا به اوتیسم بخواهید روی صحنه بیایند و به هر شکلی که دوست دارند، شروع به حرف زدن کنند. برای مثال، زبانی خودساخته را در حرف زدن استفاده کنند یا فقط آوا و صدا از خود دربیاورند. فراهم کردن چنین امکانی هم جالب است و هم به کودکان اوتیستیک جرئت انجام فعالیت میدهد. در این صورت، نوعی رهایی و آمادگی برای ابراز خود در کودکان نیز به وجود میآید و دیگر لازم نیست نگران مهارتهای کلامی خود باشند.
فعالیت هایی با توپ برای کودکان مبتلا به اوتیسم
بازیهای گروهی که در آنها توپ وجود دارد هم از بازیهای مفیدی است که بر مهارتهای حرکتی کودکان و توانایی آنها در برقراری روابط اجتماعی تاثیرگذار است. یکی از بازیهای جالب با استفاده از توپ که میتواند به توسعه و تقویت مهارتهای مذکور در کودکان مبتلا به اوتیسم کمک کند بازیهایی است که در آن گروهی از کودکان به صورت شکلی هندسی کنار هم میایستند. برای مثال، حلقه میزنند یا به شکل مربع کنار هم میایستند. بعد از اینکه کودکان روی الگوی هندسی خاصی ایستادند، به ترتیب شروع به پرتاب توپ به یکدیگر میکنند.
بازیهای متنوع دیگری هم در این زمینه وجود دارد که در آنها از توپ استفاده میشود. برای مثال، میتوانید از کودکان مبتلا به اوتیسم بخواهید در طول بازی، یک توپ را بدون کمک گرفتن از دستهایشان از زمین بردارند. آنها باید در این مسیر خلاقیت به خرج دهند و با همفکری دیگر همسالان راهی پیدا کنند. برای مثال، به کمک دوستشان، اقدام به برداشتن توپ با اعضای دیگر بدن خود کنند یا برای برداشتن توپ با پاها تلاش خود را به کار گیرند. نکته مهم این است که در این بازی، باید کودکان را به سمت مشارکت پیش ببرید و شرایطی فراهم کنید که با هم در قالب گروه فکر کنند و ایدههایشان را برای بهترین روش برداشتن توپ مطرح کنند.
فعالیت ها و بازی ها در محیط بیرون برای کودکان مبتلا به اوتیسم
فعالیتهایی که در محیط بیرون انجام میشود هم نقش مهمی در آموزش مهارتهای گروهی و ایجاد مشارکت به کودکان مبتلا به اوتیسم دارد. برای مثال، وقتی گروهی از کودکان مشغول باغبانی و کاشت گیاه میشوند یا به کوهنوردی میروند، امکان آموزش تعاملات اجتماعی به آنها بسیار زیاد خواهد بود. قبل از کوهنوردی، کودکان را به گروههای مختلف تقسیم کنید و از آنها بخواهید براساس نقشهای که در اختیارشان قرار دادهاید به بررسی مسیر کوه مشغول شوند و خود را برای کوهنوردی آماده کنند. ضمن اینکه به آنها اجازه دهید رهبری گروه را هم تجربه کنند و در مسیریابی، مهارتهای لازم را به دست آورند.
کاشتن گل و گیاه در باغچه یا باغ مدرسه و جایی که به تمام کودکان تعلق دارد هم تمرین خوبی در این زمینه است و ضمن آموزش مهارتهای اجتماعی به کودکان، در یادگیری مفهوم تلاش برای رسیدن به اهداف جمعی بلندمدت هم به آنها کمک میکند. بنا به سطح تواناییهای هر کودک، میتوان از او در این کار گروهی برای انجام یکی از فعالیتهای کاشتن گیاه، آبیاری، زدودن علفهای هرز، جمعآوری و برداشت محصول استفاده کرد. ضمن اینکه این بازی گروهی میتواند بعضی کودکان را که میلی به خوردن میوهها و سبزیجات ندارند به استفاده از محصولاتی که خودشان کاشتهاند ترغیب و تشویق کند.