نیاز کنونی جامعه ما داشتن نیروهایی متخصص و آشنا به مباحث تکنولوژی و دانش روز دنیاست. این نیاز را امروزه اغلب کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه دریافته اند و با تجهیز و آماده سازی زیر ساخت های مورد نیاز در حال حرکت به این سمت هستند. کشورهایی چون فنلاند، هلند، انگلیس، کانادا، مالزی، سنگاپور حرکت به این سمت را از مدت ها پیش با تغییر سیستم آموزش و پرورش از شکل مرسوم و سنتی آن به شکل مدرن و ایجاد مدارس هوشمند آغاز کرده اند. کشور ما هنوز در ابتدای این مسیر قرار دارد. در این مقاله سعی داریم مزایا و موانع هوشمندسازی مدارس را به صورت اجمالی بررسی کنیم.
در ابتدا بهتر است تعریف کوتاهی از مدرسه هوشمند داشته باشیم. مدرسه هوشمند، مدرسه ای است که در آن مدیریت، نظارت ، ارزشیابی، آموزش و مبنای توسعه آن براساس فناوری اطلاعات و ارتباطات و در جهت بهبود نظام آموزشی و تربیتی پژوهش محور است. مدرسه‌ایي فيزيكي است كه كنترل و مديريت آن، مبتني بر فن‌آوري رايانه و شبكه انجام مي‌گيرد و محتواي اكثر دروس آن الكترونيكي می باشد. هدف اصلی چنین مدارسی پرورش روحیه تحقیق و پژوهش در دانش آموزان است. دانش اموزان علاوه بر یادگیری، یاد دهنده هم هستند و می آموزند که چگونه از آموخته های خود در زندگی شخصی و در جامعه بهره ببرند. آنها با صرف وقت بر روی موضوعات به شكل مستمر، منابع و قابليت‌هاي اجرايي خود را توسعه و تغيير مي‌دهند.
مزایای هوشمندسازی مدارس
1- نحوه ارائه
واضح است که مدرسه هوشمند باعث پرورش دانش آموزان باهوش نمی شود اما مطمئنا محیطی بهتر و پویاتر را برای یادگیری و بروز خلاقیت های دانش آموزان فراهم می کند. اغلب موضوعاتی که فاقد جذابیت هستند یا دانش آموزان از آن لذتی نمی برند وقتی به صورت تصویری آموزش داده می شود برای دانش اموزان هیجان انگیز و سرگرم کننده می شود.
2- به خاطر سپاری مطالب آموزشی
وقتی مطالب به صورت تصویری با بازی، فیلم، انیمیشن و اسلاید ارائه شود و این ها به عنوان ابزار کمک آموزش باشد به خاطر سپاری و یادآوری آنها کار آسان تری خواهد بود. این مورد به خصوص، در سطوح پایین بسیار حائز اهمیت است و به یادگیری مهارت های ارتباطی دانش آموزان هم بسیار کمک می کند
3- ابزار دیجیتالی به جای کتاب ها
ارائه مطالب به صورت ویدئو ، عکس ، پاور پوینت و استفاده از فایل های صوتی باعث کارآمدی و قابل فهم تر شدن یادگیری دانش آموزان می شود. یک تصویر به تنهایی ناگفته های زیادی دارد، تصاویر اینفوگرافیک و نمایش آن از طریق پروژکتور به ترسیم نقشه ی ذهنی دروس کمک می کند و می تواند به جای چندین کتاب تاثیر بیشتری بر یادگیری داشته باشد، این خود باعث صرفه جویی در زمان و مدیریت بهتر کلاس نیز می شود.
4- آموزش و یادگیری برای تمام دانش آموزان
از آنجائی که به صورت کلی یادگیری به صورت بصری بسیار قابل فهم تر است لذا این شکل آموزش باعث میشود دانش آموزان در هر سطحی، ضعیف یا قوی متوجه مطالب درسی شوند.
موانع هوشمندسازی مدارس
در این قسمت سعی ما بر این است که موانع و مشکلات موجود در کشور خودمان را بررسی کنیم.
1- باورهای فرهنگی جامعه
بزرگترین مشکلی که در این مسیر وجود دارد باورهای فرهنگی جامعه است که با گذشت چند دهه از تولید و ورود این فناوری به کشورمان هنوز بسیاری از خانواده ها به رایانه به عنوان ابزاری برای بازی و سرگرمی می نگرند. درس خواندن از نظر آنها لزوما نشستن پشت میز مطالعه و خواندن کتاب های درسی است.
2- ضعف دانش آموزان در استفاده از زبان انگلیسی
یادگیری زبان انگلیسی از دوران متوسطه اول در برنامه درسی دانش آموزان گنجانده شده، به دلیل همین آموزش دیرهنگام و کاربردی نبودن آموزش، متاسفانه اکثر دانش آموزان فاقد مهارت و تسلط لازم در این زمینه هستند. این مشکل باعث می شود دانش آموزان توانایی استفاده از منابع علمی خارجی را نداشته باشند و صرفا به استفاده ار سایتهای ایرانی بسنده کنند. نیاز به توضیح ندارد که این امر چه تاثیری در کیفیت پژوهشها و یادگیری آنها دارد!
3- سیستم ارزش گذاری
متاسفانه در نظام آموزشی ما ملاک ارزش گذاری و ارزیابی دانش آموزان بر پایه ی محفوظات آنها است و روحیه تحقیق، پژوهش و تولید دانش ارزش و جایگاه چندانی ندارد. دانش آموزی عنوان خوب یا عالی را می گیرد که مطالب آموزشی را به شکل بهتری حفظ کرده باشد. واضح است که این نوع یادگیری دوام و ارزش چندانی هم ندارد.
4- عدم آشنایی معلمان با فناوری های روز و شیوه های استفاده از آنها
استفاده و به کارگیری از روشهای جدید آموزشی نیاز به آشنایی و یادگیری مهارتهای آن دارد که باید به دبیران و پرسنل مدرسه آموزش داده شود. گاهی هم که مدارس این گونه آموزش ها را به عهده خود دبیران می گذارد یا خود مدارس این دوره ها را برگزار می کنند، آموزش ها فاقد کارایی لازم هستند.
