12 راهکار طلایی برای انجام دادن تکالیف کودکان توسط خودشان
برای بعضی از دبستانی ها هیچ کاری سخت تر از انجام تکالیف درسی نیست
و والدین کلافه و خسته از تعیین انواع تنبیه و تشویق و تهدید و سرزنش درمی مانند که چگونه باید یک بار برای همیشه ضرورت انجام تکالیف درسی را به کودک بفهمانند.به راهکارهای ارایه شده در ادامه توجه فرمایید
1- با واقعیت کنار بیایید.
بسیاری از کودکان علاقه ای به انجام تکالیف مدرسه ندارند. در دوره ای که کودکتان می تواند تفریحات جذابی مانند بازیهای الکترونیکی و یا برنامه های متنوع تلویزیونی داشته باشد، شما نباید توقع داشته باشید او با علاقه مندی و اشتیاق و بدون حواس پرتی پای درس و مشق بنشیند و دانش آموز فعال وکوشایی باشد. شما هم به عنوان پدر یا مادر باید این موضوع را بپذیرید اما این به معنای موافقت و تائید کودک نیست، موضوع مهم فقط فهمیدن احساس کودکی است که اطرافش پر است از سرگرمی و اتفاقات هیجان انگیز. واقعیت این است که نوشتن تکلیف برای کودک کار جذابی نیست،پس با درک این مساله از او بخواهید که در خانه درس بخواند.
2- هدف از انجام تکالیف درسی مشخص شود.
هدف از این تکالیف تکرار و تمرین دروس برای یادگیری بهتر دانش آموزان است. دانش آموز با انجام تکالیف به کنجکاوی، جست وجو و برخورداری هر چه بهتر از آنچه فرا گرفته است می پردازد و سعی می کند به فراگیری خارج از چارچوب درس و مدرسه بپردازد.بنابراین تکالیف باید هدفمند و اصولی باشد نه کاری برای وقت تلف کردن کودک. این در حالی است که در بیشتر موارد بچه ها و والدین از حجم تکالیف درسی شکایت می کنند، آن را ملال آور و کسل کننده می دانند و انجام آن را در یادگیری بهتر دروس رد می کنند.3- به کودک امکان انتخاب بدهید.
بهتر است کودک بداند بعد از آمدن از مدرسه چه کاری باید انجام دهد. اگر مایل است اول تلویزیون ببیند و بعد به تکالیف خود بپردازد، این را تعیین کنید و با هم به توافق برسید یا این که بهتر است بداند از او انتظار می رود بعد از یک چرت کوتاه شروع به انجام تکالیفش کند. سعی کنید انجام اولین تکلیف مدرسه را برای یک کودک کلاس اولی به یک خاطره خوب و جذاب و توام با نشاط تبدیل کنید. وقتی به بچه ها امکان انتخاب داده می شود، بهتر عمل می کنند چرا که احساس می کنندکنترل بیشتری بر زندگی خود دارند. بهتر است انتخاب های محدود به فرزند خود پیشنهاد کنید. او در معرض انتخاب بین انجام دادن و ندادن تکلیف مدرسه نیست ولی می تواند در مورد زمان آن دست به انتخاب بزند. به این ترتیب کودک می فهمد هدف انجام کار است.
4- با کمک فرزند خود یک برنامه منظم برای انجام تکالیف تهیه کنید.
برنامه را در یک محل مناسب و در دید او نصب کنید. در مقابل هر روز که تکلیف آن را به موقع، خوب و دقیق انجام داده یک علامت بزنید و در آخر هفته اگر تکالیف خود را خوب انجام دهد و با توجه به تعداد ستاره ها، جایزه ای به او بدهید. بهتر است جایزه مورد نظر را در همان حین برنامه ریزی معین کنید و در آخر برنامه آن را یادداشت کنید یا برای کودکان کوچک تر شکل آن را بکشید. به این ترتیب عملکرد کودک دائما جلوی چشم او قرار دارد و مسئولیت پذیری او نیز تقویت می شود. به تدریج می توانید تعداد ستاره ها را برای دریافت جایزه افزایش دهید. مثلا اگر در آغاز برنامه به ازای هر هفت ستاره می توانست جایزه کسب کند، در مراحل بعد به ازای هر ۱۴ ستاره می تواند به جایزه مورد نظر برسد. فقط تنظیم برنامه ای منظم برای انجام تکالیف فرزندان کافی نیست. برای زندگی خانواده خود نیز برنامه منظمی داشته باشید. حتی الامکان از برنامه های جنبی و بدون برنامه ریزی قبلی مثل مهمانی ها و تفریح های بدون برنامه قبلی و… خودداری کنید یا حداقل سعی کنید این برنامه ها مقارن با زمان انجام تکالیف فرزندان نباشد. اگرشما یک بار برنامه او را به خاطر برنامه های خود به هم بریزید، راه را برای بی نظمی او فراهم ساخته اید. در کارهای دیگر خود نیز با برنامه و مسئولیت پذیر باشد تا الگوی مناسبی برای فرزندان خود باشید. فرزندان تعهد و مسئولیت پذیری را در خانواده و با مشاهده رفتار والدین یاد می گیرند.
5- والدین اصول فرزند پروری را به درستی اجرا کنند.
قاطعیت و جدیت والدین در انجام کارها نقش تعیین کننده ای در حرف شنوی بچه ها در انجام کارهایشان از جمله تکالیف درسی دارد. والدینی که قاطع و مصمم هستند، کارهایشان را به موقع انجام می دهند، در واقع الگوی عملی در اختیار کودک قرار می دهند. کودک باید بداند که اگر قرار است کاری را انجام بدهد، دلیلی ندارد بهانه تراشی کند یا به دنبال راه فرار بگردد زیرا هر کس در منزل وظیفه ای دارد که باید انجام بدهد.واقعیت این است که اگر والدین بتوانند اصول فرزند پروری را به درستی اجرا کنند، می توانند امیدوار باشند که نه فقط در انجام تکالیف بلکه در سایر امور، کودک وظیفه اش را انجام می دهد.اولین اصل، قاطعیت است که در همه امور باید رعایت شود. علاوه بر قاطعیت، والدین باید مهربان باشند و با مهر و محبت از کودک بخواهند وظیفه خود را انجام دهد.
6- برای فرزندتان مکانی ایده آل و مناسب برای انجام تکالیفش فراهم کنید.
کودک را از محیطی پر از وسایل بازی و تحریک کننده دور کنید، اتاقی که او درس می خواند نباید شلوغ و پر رفت و آمد باشد.هرچیزی که او را وسوسه می کند را دور کنید.اگر صدای تلویزیون حواس کودک را پرت می کند برای مدتی تلویزیون را خاموش کنید.البته این نکته را فراموش نکنید که کودک باید یاد بگیرد در شرایط متفاوت و حتی گاهی نامناسب درسش را بخواند اما برای شروع و برای ایجاد انگیزه این روش ها مناسب و ضروری هستند.
7- تمام ابزارها و وسایل آموزشی که کودک برای انجام تکالیفش لازم دارد را در اختیارش بگذارید.
خودکار و مداد، دفتر و یا کاغذ و کتاب و یا هر چیز دیگری که نیاز دارد را فراهم کنید پیش از شروع درس خواندن یا مشق نوشتن چند دقیقه ای کنارش بنشینید تا مطمئن شوید که هیچ مشکل یا بهانه ای وجود ندارد. اگر او برای انجام تحقیقی و یا مسئله ای احتیاج به اطلاعاتی دارد حتما همراهیش کنید و اگر خودتان آن اطلاعات را ندارید می توانید از دوست و یا آشنایی بپرسید و یا در اینترنت آن را جستجو کنید.هرگز کودک را رها نکنید او برای تحقیق و پژوهش نیاز به کمک دارد.
8- مدت زمان لازم برای انجام تکالیف توسط فرزندتان را بشناسید.
مهم ترین نکته ای که والدین باید به آن توجه کنند مدت زمان مفیدی است که برای انجام تکالیف لازم است. این زمان برای سنین مختلف و بسته به شرایط دانش آموز متفاوت است. والدین باید شرایط سنی کودک را در نظر داشته باشند به طوری که کودکان و دانش آموزان پایه های ابتدایی را برای مدت زمان طولانی وادار به انجام تکلیف نکنند. ضمن آن که شرایط دیگر دانش آموز را نیز لحاظ کنند. صاحب نظران تعلیم و تربیت مدت زمان لازم برای انجام تکالیف را برای بچه های کودکستان تا پایه دوم ابتدایی ۱۰ تا ۲۰ دقیقه در هر روز و برای پایه های بعدی دوره ابتدایی ۳۰ تا ۶۰ دقیقه پیشنهاد کرده اند. بنابراین والدین نباید به منظور یادگیری بهتر دانش آموز و با این تصور که هر چه زمان بیشتری صرف مطالعه دانش آموز شود یادگیری او نیز بیشتر خواهد شد، کودک خود را مدت زیادی وادار به درس خواندن کنند. مسلما کودک در این مدت زمان اضافی به کارهای دیگری مثل خیالبافی های ذهنی مشغول می شود.9- کودک را تشویق کلامی کنید.تعریف و تمجید و نادیده گرفتن به موقع ضعف ها می تواند ابزاری برای دادن انگیزه به کودکتان باشد تا وظایف و تکالیفش را انجام دهد.نمی توان کودک را وادار به انجام تکالیف مدرسه کرد اما از آنجا که نوشتن تکالیف ضروری است والدین با آگاهی و صبر پیشه کردن می توانند این را از کودک خود بخواهند. پاداش دادن و تحسین کردن این پیام را به کودک می دهد که منظم بودن،دقت کردن، فعالیت و هدفمندی بسیار مهم هستند.هربار که کودکتان را تشویق می کنید این اهداف را یادآوری کنید تا آن را رها نکند.همین که او خوب عمل بکند و ارزش درست عمل کردن را بیاموزد بسیار مهم است.بطور مثال: _چقدر کلمات را خوب روی یک خط نوشتی._حالا دیگه می تونی حروف را به اندزه مناسبش بنویسی، آفرین._خوشحال می شم می بینم تکلیفتو مرتب و تمیز می نویسی.10- همزمان با کودک به کارهایتان برسید.وقتی را که برای درس خواندن کودک مشخص کرده اید را به کارهای هیجان انگیز و وسوسه کننده نپردازید. بهتر است همزمان با کودک شما هم مشغول درس خواندن،مطالعه و رسیدگی به کارهای شخصی تان شوید.همین روش ساده کودک را تشویق می کند تا با تمرکز و انگیزه ی بیشتری درس بخواند و فعالیت های دیگر را برای وقت دیگری بگذارد.11- کودک را مجبور نکنید.کودک باید به تنهایی و مستقل از دیگران تکالیفش را انجام بدهد.وقتی خودتان را بیش از حد درگیر رفع و رجوع مسائل مدرسه و انجام تکالیف می کنید کودک را از هدف انجام تکالیف دور می کنید.تکالیف مدرسه بهترین راه برای تجربه ی استقلال،مهارت یافتن در انجام کارهای شخصی و اعتماد به نفس است این فرصت ها را از کودک نگیرید.دعوا بی فایده است.هیچ انسانی با دعوا،تهدید و فریاد برای انجام دادن کارهایش ترغیب نمی شود.کودک شما هم همینطور است.کودک را تهدید نکنید که مثلا تا نیم ساعت دیگر مشق هایش را بنویسد و گرنه اتفاق ناخوشایندی می افتد. وقتی کودک به شما می گوید«ریاضیم را خواندم»نپرسید«تا کدوم صفحه؟»بپرسید «از پیشرفتت راضی بودی؟»
12- ضعف های کوچک را نادیده بگیرید.
اگر او نتوانست به هدف دلخواهش برسد و تمرین ها را درست و کامل انجام بدهد شما نباید غر بزنید یا تحقیرش بکنید.به جای غرولند سعی کنید که اصول را به او یادآوری کنید.به او یادآوری کنید که برای رسیدن به اهدافش باید چگونه عمل کند،چطور درس بخواند و یادبگیرد.به کودک امیدواری بدهید و به او بگویید فردا یک روز دیگر است و می تواند دوباره تلاش کند تا موفق شود.
سخنان آخر:
1- ممکن است کودکتان بهانه بیاورد و بگوید «من می خوام صاحب یک فروشگاه بشوم و نیازی نیست این همه ریاضی یا تاریخ بخونم» وقتی کودکتان چنین بهانه هایی می آورد ارزش دانش آموختن و نیاز ضروری انسان ها به علوم را یادآوری کنید.کار آسانی نیست که کودک بهانه گیر و فراری از درس را توجیه و تشویق کنید.ممکن است بارها ناامیدتان کند،از کلنجار رفتن خسته شوید و نتوانید همه ی این راهکارها را به درستی به کار بگیرید.با این حال یادتان باشد که شما مسئولیت آموزش فرزندتان را به عهده دارید و باید با روشی درست او را برای آموزش پذیری هدایت کنید.صبور باشید و خسته نشوید.
2- اگر کودک شما دچار ناتوانی هایی در یادگیری،عدم تمرکز و حواس پرتی است حتما باید از مشاوران و مددکاران آموزشی کمک بگیرید و راهکارهای مناسبی برای کودک به کار ببندید.یادتان باشد مشکل کودک شما فراتر از بازیگوشی یا تنبلی های معمول کودکان است و او نیاز به کمک دارد.
