دانش‌آموزان مدارس ما به جای لذت دوران کودکی و فراگیری مهارت‌های زندگی مجبورند برای گذراندن دوران تحصیلات عمومی و گرفتن مدرک، مسیری طاقت‌فرسا را آن هم غالبا با بی‌رغبتی طی کنند. این در حالی است که در کشورهای توسعه‌یافته، فرد شادترین لحظات زندگی خود را در مدرسه می‌گذراند و نه تنها با مدرسه احساس بیگانگی نمی‌کند بلکه بخش عمده‌ای از زندگی اجتماعی خود را در آنجا تجربه می‌کند. اما اشکال در چیست و چه عیبی در نظام آموزشی ما وجود دارد که مدارس را برای بچه‌ها خسته‌کننده کرده تا از هر فرصتی برای تعطیل‌کردن و به عبارتی گریزان‌بودن از درس و مدرسه استقبال کنند. سال‌هاست که بحث بازنگری در شیوه و نظام آموزش‌و‌پرورش، چه از نظر محتوای کتب درسی و چه از نظر ساختار و برنامه‌های آموزشی و اداری مطرح است، اما این تغییرات گوناگون نتوانسته مدرسه را برای دانش‌آموزان به محیطی جذاب و مفید و شاد تبدیل کند. از نظر نگارنده، عواملی وجود دارد که بدون شک مانع ایجاد و نهادینه‌شدن نشاط و سرخوشی در دانش‌آموزان می‌شوند
چه کنیم تا مدرسه شادی داشته باشیم
1- تأسیس بانک جایزه و تشویق دانش آموزان با ارائه کارت امتیاز
2- برپایی جشن های شادی و مسابقات مختلف
3- تقویت و توسعه بازدیدهای علمی و تفریحی
4- تشکیل نمایشگاه های متعدد با مشارکت دانش آموزان از دست سازهای کارهای تحقیقی امور آموزشی و پرورشی
5- ورزش صبحگاهی به صورت دسته جمعی قبل از شروع کلاس
6- دعوت از دانش آموزان موفق مدرسه جهت صحبت سرصف
7- تشویق و تقدیر از فعالیتهای کوچک و کم ارزش از نظر دیگران
8- زیبا و جذاب کردن محیط مدرسه و استفاده از رنگ های شادی آور در کلاس ها- سالن ها- دیوارهای حیاط
9- توجه به رعایت بهداشت فردی دانش آموزان
10- مشارکت مؤثر اولیای دانش آموزان در انجام امور مدرسه
11- پرهیز از ایجاد تنش در مدرسه
12- پرهیز از تنبیه- توهین، سرزنش، تحقیر در مدرسه
13- اجرای روش های تدریس فعال با محوریت کلاسی بانشاط
14- نصب عکس دانش آموزان ممتاز در تابلوی اعلانات
15- توجه خاص به زنگ تفریح
16- نمایش فیلم و اسلاید در مدرسه
17- تقویت فعالیت های هنری در مدرسه: گروه تئاتر- گروه سرود
– حضور فعال آموزگاران با نشاط همراه با ظاهری مناسب و آراسته
19- پرهیز از بی انضباطی و بی عدالتی در مدرسه
20- تقویت امید به آینده در دانش آموزان
21- بررسی عوامل مؤثر در افت تحصیلی و ترک تحصیل دانش آموزان
22- تقویت احترام متقابل بین دانش آموزان و دیگر کارکنان مدرسه
23- تهیه کارت تبریک به مناسبت تولد هر یک از دانش آموزان و حتی آموزگاران
24- توزیع شیرینی به مناسبت های مختلف از جمله جشن ها
راهکارهای مناسب جهت شاداب سازی در مدارس
– تبادل تجربیات موفق مدیران در رابطه با شادسازی مدارس
– تغییر در وضعیت فیزیکی مدارس و توجه به نیازهای دانش آموزان و تنوع برنامه ها
– توجه جدی به امور معیشتی و رفاهی معلمان به منظور حضور شاداب تر آن ها در مدارس
– بها دادن به دانش آموزان شاداب و پر تحرک و کنجکاو و پرسشگر
– ایجاد فضای سبز و استفاده از رنگ های شاد و جذاب در محیط مدرسه
– شناسایی افراد خلاق و تشویق آنان در زمینه تغییر و اصلاح مدارس
– ایجاد انگیزه و ترغیب مدیران جهت مطالعه در رابطه با شادی و جایگاه آن در تعلیم و تربیت
– توجه به زیبا سازی مدارس
– توجه به وضعیت بهداشت محیط مدرسه
– ایجاد فضای مناسب برای تفریحات سالم دانش آموزان
– توجه به نیازهای عاطفی – روحی – روانی دانش آموزان
– مشارکت دانش آموزان در اداره مدرسه
– استفاده از تابلو ها و پیام های بهداشتی شاد و شعر های شادی آفرین
– تهیه امکانات و مکان هایی ورزشی در داخل مدرسه و خارج از مدرسه
– برگزاری جشن ها به مناسبت های مذهبی و اعیاد ملی با کمک دانش آموزان
– برگزاری مسابقات ورزشی – تفریحی – علمی در بین مدارس و بین دانش آموزان
– برگزاری نمایشگاه دست سازه ها – آثار – نقاشی – شعر – خط – مسابقه قرآن بصورت گروهی
– دعوت از افراد محبوب و موفق دانش آموزان برجسته مثل هنرمندان – اساتید – ورزشکاران
– اجرای برنامه های صبحگاهی با نشاط و پر بار – همراه با سرود دسته جمعی – تئاتر و نمایشنامه
– استفاده از مشاوران مجرب و دلسوز برای حل مشکلات تحصیلی و تربیتی دانش آموزان و برقراری ارتباط
– نمایش فیلم و تئاتر نمایش های عروسکی – موسیقی زنده مورد علاقه دانش آموزان
– بردن دانش آموزان به موزه – تئاتر – سینما – پارک – اردوگاه – با کمک اولیا مدرسه و خانه
– تشکیل نمایشگاه کتاب
– افزایش زنگ های تفریح ( برقراری مقررات انعطاف پذیر با ویژگی های سنی دانش آموزان)
– برگزاری مسافرت ها و اردو های تفریحی – سیاحتی با همکاری و نظارت اولیا
– تشکیل گروه های درسی با حضور فعال دانش آموزان
– کنترل عوامل بازدارنده نشاط و تقویت عوامل تسهیل دهنده
– جلوگیری از هر نوع برخورد لفظی و بی احترامی به دانش آموزان
– ممنوعیت جدی هر گونه تنبیه بدنی
– پر بار شدن ساعات ورزش
– پذیرایی در اعیاد و مناسبت های مذهبی و غیر مذهبی
– استفاده از کتابخانه مناسب – نمازخانه تمیز و جذاب – و تلاوت قرآن برای آرامش دانش آموزان
– توجه به وسایل صوتی و تصویری در مدارس مخصوصا کامپیوتر
پیشنهاد به واحدهای آموزشی
-تشویق دانش‌آموزان به خلاقیت و نوآوری و ایجاد زمینه‌هایی برای بروز استعداد آنها
– تمیزی و نظافت مستمر محیط مدرسه و کلاسهای درس و ایجاد عادت در دانش آموزان جهت رعایت نظافت مدرسه
– استفاده از لباسهای متنوع با رنگ های شاد که مغایر با ضوابط آیین نامه اجرایی مدارس نباشد .
– تغییر مرتب دکوراسیون مدارس بطوری که دانش آموز هر هفته با طرح جدیدی روبرو باشد .
– روی آوردن به بازی های پرورشی و سنتی در محیط مدارس و اجرای یک بازی جدید در هر روز یا هفته در زمانی مشخص و حدود ۱۰ دقیقه ، که زنگ های استراحت برای این موضوع پیشنهاد می شود .
– برگزاری مسابقات ورزشی بین دانش آموزان بصورت کلاسی در رشته های مورد علاقه آنان .
– ایجاد تفکر مثبت در دانش اموزان به اینکه فقط کاستی ها و مشکلات را نبینند و به دنبال زیبایی ها و نکات مثبت در زندگی روزمره و در مدرسه نیز باشند .
– القبای مفاهیم و ظرایف دینی به شیوه های جذاب .
– توجه به فعالیت های گروهی و شیوه تدریس فعال در آموزش های علمی و دینی و جلب مشارکت دانش آموزان و تعامل آنان در تدریس و فراگیری مطالب درسی.
– مشارکت دادن جدی و نه شعاری دانش اموزان در امور مدرسه و استفاده از نظرات آنان در شاداب سازی محیط مدارس .
– برنامه ریزی و اجرای مرتب فعالیت های فوق برنامه در مدارس و خارج از مدارس .
– اجرای هر هفته یک برنامه با عنوان ایستگاه خنده با استفاده از برنامه ها و هنر نمایی های خود دانش آموزان و بعضا هنرمندان موجود در مدارس که در عین فرح بخش و شاد بودن مغایر با شئونات اخلاقی نیز نباشد
– دادن جوایز نفیس به بهترین و کاربردی ترین طرح های شاداب سازی که دانش آموزان و اولیاء مدرسه ارائه می دهند
– اجرای مراسم صبحگاه با برنامه های متنوع و با نشاط از جمله نرمش صبحگاهی با آهنگی مناسب .
– توجه به شخصیت فردی و اجتماعی دانش آموزان توسط مسیولان و کادر آموزشی مدرسه .
– استفاده از کادر آموزشی و اداری شاد و خوش ذوق در مدارس .
– رفع مسائل و مشکلات نگران کننده همکاران فرهنگی بطور اصولی تا نتیجه شادابی آنان منجر به شادابی دانش آموزان در مدارس باشد .
– استفاده از رنگ های شاد در رنگ آمیزی و نقاشی کلاس های درس ، کارگاههای آموزشی ، کتابخانه ها ، دفاتر ، وسایل ورزشی ، حیات مدرسه ، میز و نیمکت ها و صندلی ها و …
– خواندن قصه ها و داستان های جالب و دوست داشتنی برای دانش آموزان در کلاس انشاء و دین و زندگی
نتیجه‌گیری
شاید در اولین نگاه احساس کنیم که انجام همه امور فوق در مدارس مستلزم پرداخت هزینه های سنگین باشد و مسلما در مدارس دولتی چنین امکانی وجود ندارد لیکن با کمی تامل به این نتیجه می رسیم که انجام بسیاری از این پیشنهادات فوق می تواند با درایت و مدیریت صحیح با حداقل بودجه و امکانات انجام شدنی باشد و به اشکال مختلف می توان شادابی و طراوت را به کودکان و نوجوانان این مرز و بوم هدیه دهیم و در نهایت جامعه شاد داشته باشیم که این خود باعث بروز و رشد استعدادها و خلا قیت ها در جوانان ما خواهد شد.
شاداب‌سازی و ایجاد روحیه شاد در دانش‌آموزان و جلوگیری از افسردگی آنها باعث می‌شود افرادی هدفمند و کار آمد در جامعه داشته باشیم در این میان عوامل متعددی دست به‌دست هم داده تا بتواند این هدف محقق شود
