مسخره کردن و مسخره شدن یکی از اتفاقات زندگی است که خواه یا ناخواه روی میدهد یا حداقل یکی از واقعیتهای زندگی قبل از بزرگسالی تا رسیدن به حدی از یک بلوغ ذهنی است. با این حال، خبر خوب این است که در دوران نوپایی، مسخره کردن تقریباً هرگز از روی بدخواهی و شرارت انجام نمیشود.
این کار در واقع نشانهٔ پیشرفت شناختی فوقالعادهای است که در اوایل سال دوم زندگی کودک رخ میدهد. بچهها شروع به آزمودن حد و مرزهای محیط اطراف خود میکنند تا ببینند که والدینشان با چه چیزهایی کنار میآیند. برای مثال آنها وقتی عمداً کاری را میکنند که میدانند نباید انجام دهند، مثلاً خوردن یک آبنبات اضافه یا شوت کردن توپ در داخل خانه، مستقیماً به چشمهای شما نگاه میکنند، یعنی در واقع آنها یاد میگیرند که چگونه با مسخره کردن شما را تحریک کنند.
وقتی کودکتان مسخره میشود چه باید بکنید؟
پاسخ ندهد: اگر مسخره کردن واکنش عصبی یا ناراحتی در او ایجاد نکند، کودک مسخرهکننده، تفریحی نخواهد کرد یا احساس قدرت نمیکند. فرزندتان در آن لحظه میتواند به هر کاری که مشغول انجام آن بوده است ادامه دهد یا به سادگی از آنجا دور شود. ترفندی که برای بعضی از کودکان جواب میدهد. برایش توضیح دهید که اهمیت و پاسخ ندادن به چنین حرفهایی از طرف کودکان دیگر مثل حبابی نشکن و محکم است که در اطراف او وجود دارد و کلمات ناراحتکنندهٔ کودکان دیگر پس از برخورد با سطح آن برمیگردد و نمیتواند وارد آن شود.
موافقت کند: کمتر پاسخی میتواند بهتر از موافقت با هر چیزی که فرد مسخرهگر میگوید، طعنه و تمسخر را بیاثر کند. به کودک خود یاد بدهید که به رفتار و احساسش اعتماد کند و با رویی گشاده بگوید: «بله، من با دست چپم غذا میخورم»، یا «بله، من دوست دارم خرس عروسکیم رو همه جا با خودم ببرم.» تا کمکم تمسخرها متوقف شود.
کمک بخواهد: اگر او واقعاً از تمسخرها ناراحت است، به ویژه اگر ادامهدار هستند ممکن است لازم باشد او یا شما با معلمش یا والدین کودک دیگر در مورد این وضعیت صحبت کنید، زیرا در هر صورت ناراحت نشدن از تمسخر دیگران نیاز به بلوغ و پختگی زیادی دارد
آیا شما هم گاهی کودکتان را مسخره میکنید؟
همچنینگاهی اوقات مسخره کردن چیزهایی که فرزندتان دوست ندارد ممکن است نه از سوی دوستانش، بلکه از طرف شما باشد و البته شاید بدون اینکه خودتان متوجه باشید. دست انداختن مهرآمیز کودک یعنی همراه با محبتی واضح و آشکار برای او راهی فوقالعاده برای پرورش حس شوخطبعی است، اما اجازه دهید کودک راهنما و ملاک ادامهٔ کار شما باشد، یعنی اگر واکنش خوبی نشان نمیدهد، شاید به خاطر این است که فکر میکند او را مسخره میکنید.
همچنینبا او دربارهٔ مسئلهای که با آن مبارزه میکند، مثل یادگیری استفاده از توالت شوخی نکنید. با این کار فقط او را شرمنده میکنید و هرگز در دست انداختن او خشن نباشید. لقب دادن به او یا پوزخند زدن مجاز نیست. شايد مهمترين قاعده اين است که فرزندتان را در جمع مسخره نکنید. نامیدن او با القابی مثل «ببعی کوچیک من» یا «گندهبک» در مقابل دوستانش مطمئناً حتی یک کودک نوپا را خوار و خفیف میکند. با رعایت حد و حدود هنگام دست انداختن کودک، به او یاد میدهید که چگونه طوری شوخی و مسخرهبازی کند که نه تنها کسی را ناراحت نکند بلکه علاقهٔ او را به آنها انتقال دهد.
وقتی کودکتان کسی را مسخره میکند چه کار کنید؟
اگرچه ممکن است از شنیده اینکه فرزندتان شخص دیگری را مسخره میکند ناراحت شوید، اما به یاد داشته باشید که کودک مسخرهکننده، به ویژه اگر کودک خردسالی زیر سه سال باشد به ندرت ذات شروری دارد. کودکان معروف به توجه کردن به همه چیز هستند و معمولاً در مورد هر چیزی که ببینند به تفصیل حرف میزنند. این اتفاق به ویژه در مورد کودکان در حدود سه سالگی که به تفاوتها در ظاهر یا رفتار اشخاص توجه ویژهای میکنند صدق میکند. این کار همچنین میتواند برای آنها راهی برای کنترل موقعیت باشد. به عنوان مثال، فرزند شما ممکن است کودکی را مسخره کند تا او به جای اینکه در نوبتش روی سرسره لیز بخورد، در حال گریه فرار کند و به این ترتیب فرزندتان میتواند زودتر از او سوار سرسره شود. اما چه کاری از دست شما برمیآید:
حس همدردی را برایش تعریف کنید: شما میتوانید به فرزندتان کمک کنید که حس همدردی پیدا کند و در نتیجه دیگران را مسخره نکند. علت تمسخر هرچه که باشد، تحقیقات نشان میدهد که صحبت کردن با کودکان خردسال در مورد اثرات رفتارشان، واقعاً به آنها کمک میکند تا این توانایی را پیدا کنند که خود را جای کس دیگری بگذارند. اما این توانایی یک شبه به دست نمیآید. به عنوان مثال، به او یادآوری کنید که خودش هم ناراحت میشد اگر کسی به او میگفت که که صدایش خیلی بلند یا قدش خیلی کوتاه است.
به او بفهمانید که ایرادی ندارد که وقتی کسی ظاهر متفاوتی دارد به آن توجه کند اما درست نیست که در حضور آن شخص به آن تفاوت اشاره کند. شما میتوانید تأکید کنید که چگونگی ظاهر یک فرد نشان نمیدهد که او شخص خوبی است یا بد و مراقب باشید که خودتان در مورد ظاهر دیگران اظهار نظر منفی نکنید.
به کودکتان توجه نشان دهید: اگر فرزندتان خواهر و برادر خود را مسخره میکند، ممکن است به معنای آن نباشد که او از برادر یا خواهرش عصبانی یا ناراحت است، بلکه صرفاً به این معناست که او مقدار بیشتری از توجه شما را میخواهد. برای در نطفه خفه کردن عادت تمسخر، مطمئن شوید که زمان زیادی را به تنهایی به کودک نوپایتان اختصاص میدهید. برای مثال، اگر او خواهر کوچکش را مسخره میکند، سعی کنید با کمک گرفتن از او در مراقبت از خواهرش، وضعیت را برعکس کنید.
به او یادآوری کنید که او یک بچه بزرگ است و بازیهایی بلد است که میتواند به خواهرش یاد بدهد. در مورد چیزهایی که او در کودکی دوست داشت مثل بازی دالی موشه یا خواندن یک ترانهٔ خندهدار صحبت کنید و او را تشویق کنید که خواهرش را به همان شکل سرگرم کند. اینکه بتواند خواهرش را بخنداند باعث میشود احساس مفید و مهم بودن کند که در وهلهٔ اول هدف و نیت اصلی او از مسخره کردن بود.