چنان که آموخته های فرد متناسب با توان و استعدادهای بالقوّه اش باشد یا فاصله ای بین توان بالقوّه و توان بالفعل دانش آموز نباشد می گوئیم پیشرفت تحصیلی اتّفاق افتاده است.
وضعیت فرهنگی خانواده:
در خانواده هایی که والدین از طریق کلام و رفتار به علم دانش آموز و معلّم او احترام می گذارند موفّقیّت تحصیلی در این خانواده ها بیش تر مشاهده می شود. هم چنین در خانواده هایی که والدین با کتاب، روزنامه و مطالعه سروکار دارند علاقمندی فرزند هم به مطالعه و بخصوص درس افزایش می یابد.
آرامش روانی و عاطفی خانواده:
در خانواده هایی که فرزندان احساس امنیت روانی می کنند و پیوسته پدر و مادر را حامی و پشتوانه ی خود می دانند انرژی های روانی آن ها برای تحصیل و موفّقیّت صرف می شود.
نوع دوستان دانش آموز و ویژگی های آن ها:
داشتن دوستان صمیمی، نیکوکار، شاداب، سالم و درس خوان زمینه ی علمی بودن و به مطالب علمی پرداختن را فراهم می کند. ارتباط با دوستان علمی و تلاش گر، جذب گروه علمی شدن و توانایی های خود را نشان دادن باعث می شود رفتارهای علمی هم شکل بگیرد.
آموزش های تقویتی:
والدین باید این اصل تربیتی را بیاموزند که همه دانش آموزان در یک زمان ثابت به یک سطح یادگیری نمی رسند بلکه زمان برای آن ها متفاوت است. گاهی لازم است ساعات درسی افزایش یابد و یا استفاده از معلّم کمکی، کتاب راهنما، سی دی های آموزشی و حضور در کلاس های جبرانی بسیار مناسب و مفید خواهد بود.
انجام منظّم تکالیف درسی در منزل:
انجام منظّم تکالیف، آموخته ها را پایدار می کند. بین دانش آموز و مطالب درسی ارتباط شناختی ایجاد می کند. نظم در انجام کارها و آموزش، مغز را برای یادگیری فعّال تر می کند و این دانش آموزان درس ها را خوب یاد گرفته و پیشرفت می کنند.
آشنایی والدین با ویژگی های روانی فرزندان:
در خانواده هایی که والدین با ویژگی های روانی و شخصیتی فرزندان خود آشنایی دارند و آن ها را ارضاء می کنند، تشویق فرزندان و پاداش دهی به موقع، علاقمندی آن ها را برای یادگیری بالا برده و موجب پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می شود.
رفتار معلّم و نوع برخورد او در کلاس:
یک تحقیق نشان می دهد 71% دانش آموزان علّت پیشرفت تحصیلی خود را “همدلی معلّم” با آن ها می دانند. آن ها گفته اند ما در کلاس با این معلّم راحت بودیم و این راحتی باعث می شد ما مطالب را راحت تر یاد بگیریم. یک معلّم مهربان و صمیمی می تواند حتی خلاء عاطفی و روانی دانش آموزان را که با مشکلات خانواده ارتباط دارد پر کند. تشویق زبانی معلّم و پاداش دادن او انرژی های روانی فرد را فعّال کرده و روز به روز پیشرفت تحصیلی و تعادل رفتاری دانش آموز بهتر خواهد شد.
