همان‌طور که نوزاد شما کم کم شروع به رشد می‌کند، جنبه‌های مختلف شخصیت او نیز کم کم نمایان می‌شود. ممکن است او یک کودک آرام باشد و بتواند به تنهایی با خودش بازی کند، یا ممکن است کودکی اجتماعی باشد که تمایل به ارتباط با دیگران داشته باشد. اما جنبه دیگری از شناخت کودک، دست غالب است. اگر فرزند شما چپ دست باشد ممکن است سوالات بسیاری برای شما به وجود بیاید مخصوصاً اگر خودتان راست دست باشید. برای مثال ممکن است برای شما سوال به وجود بیاید آیا باید به او نوشتن با دست راست را بیاموزید یا دست چپ؟ یا هنگام کار با ابزار مختلف چطور؟
چه زمانی متوجه می شوید فرزند شما چپ دست است
از لحاظ آماری مشاهده شده است که نزدیک به ۹ نفر از ۱۰ کودک متولد شده، دست راست خود را به عنوان دست غالب می‌شناسند. پس این آمار نشان می‌دهد حداقل یک کودک از هر ۱۰ کودک در گروه چپ دست‌ها قرار می‌گیرد. وقتی والدین می‌گویند فرزند من چپ دست است، معمولا نشانه این است که فرزندشان از هر دو دست به طور صحیح استفاده می‌کند.
اکثر کودکان نوپا در حدود ۷-۹ ماهگی از دست‌های خود به درستی استفاده می‌کنند. در این زمان به طور معمول اعضای بدن خود را کشف می‌کنند و تمایل دارند که در صورت نیاز از هر دو دست استفاده کنند. در این زمان تشخیص اینکه فرزند شما چپ دست است یا نه بسیار دشوار است و این موضوع تا دو سالگی کودک مشخص نمی‌شود. این دو سال زمان مناسبی برای کودک است تا متوجه شود دوست دارد از کدام دست بیشتر استفاده کند.
در برخی موارد، بعضی بچه‌ها نشانه‌های چپ دست بودن را زودتر بروز می‌دهند البته اگر بتوانید آنها را در فعالیت‌های مناسب قرار بدهید. هل دادن یک توپ به سمت بچه و درخواست توپ می‌تواند بازی باشد که به شما کمک کند تا متوجه شوید به صورت طبیعی فرزندتان تمایل به استفاده از کدام دست را دارد و به شما نشانه‌هایی برای چپ دست بودن یا نبودن می‌دهد.
یکی از نکات مهم این است که هرگز به کودک نگویید که به اجبار از دست راست استفاده کند.
چه عواملی باعث چپ دست شدن کودکان می شود
یکی از غالب‌ترین نتایج تحقیقات نشان می‌دهد، زیست شناسی والدین، رشد کودک در دوران بارداری و همچنین برخی ویژگی‌های قبل از به وجود آمدن نطفه، در چپ دست شدن کودک تاثیرگذار است.
یکی از قوی‌ترین عواملی که پزشکان برای وجود یک کودک چپ دست عنوان کرده‌اند، حضور یک ژن خاص است. عوامل ژنتیکی نقش مهمی در ایجاد یک شخصیت منحصربه‌فرد برای هر کودک دارند. در چنین مواردی، دانشمندان بر این باورند که وجود ژن به نام LRRTM1، که معمولا از پدر به ارث می‌رسد، می‌تواند کودک را چپ دست کند.
این یک قانون کلی نیست که در مورد همه صادق باشد بلکه بر اساس مشاهدات آماری است. بر اساس یک مقایسه جنسیتی، تعداد مردانی که چپ دست هستند کمی بالاتر از تعداد زنانی است که چپ دست هستند. بعضی از پزشکان به استناد به این آمار، فرض می‌کنند که حضور تستوسترون در چپ دست شدن نیز نقش داشته باشد.
بخش مهمی از روند رشد کودک در داخل رحم قرار دارد. از این رو، نمی‌توان این شرایط را نادیده گرفت. قرار گرفتن در معرض عوامل مختلف یا وجود بیش از حد یک هورمون نسبت به دیگری، می‌تواند نقش مهمی در ایجاد یک دست غالب برای به وجود آمدن کودک چپ دست داشته باشد.
بسیاری معتقدند کودکان در اصل توانایی استفاده از هر دو دست را دارند و با مشاهده دست مورد استفاده والدین یاد می‌گیرند که از کدام دست استفاده کنند. اگرچه این یک واقعیت غیر قابل کتمان است که بچه ها حرکات و رفتار والدین را یاد می‌گیرند، اما این نظریه نمی‌تواند توضیح دهد که والدین راست دست چطور فرزند چپ دست دارند.
این نظریه در اصل از ارتدکس گرفته شده است، اما برای مدت‌های طولانی و حتی در حال حاضر این تصور وجود دارد که انسان‌ها در ابتدا راست دست بوده‌اند. این نظریه می‌گوید که چپ دست بودن کودک مربوط به مشکلاتی در تکامل مغز یا در معرض آسیب بودن مغز جنین در دوران بارداری است. به ندرت شواهدی در حمایت از این نظریه وجود دارد.
بعضی از کودکان ممکن است با یک دست راست غیرفعال متولد شوند یا یک تصادف زود هنگام می‌تواند باعث ناتوانی دست راست شود. در چنین شرایطی، کودک یاد می‌گیرد از چپ دست خود استفاده کند و در نهایت یک چپ دست باشد.
فواید چپ دست بودن
زمانی که دنیای اطراف ما با توجه به شرایط اکثریت مردم در حال ساخته شدن بود بسیاری بر این باور بودند که چپ دست‌ها باید با مشکلاتی مواجه شوند. با اینکه این حرف درست است اما فوایدی هم دارد که فقط چپ دست‌ها به آن دسترسی دارند.
۱ – یک ذهن خلاقانه از پیش تعریف شده
از لحاظ بیولوژیکی، دست غالب نشان می‌دهد که فرد از کدام نیمکره مغز بیشتر استفاده می‌کند و این نیمکره مخالف با دست غالب است. این موضوع باعث می‌شود که افراد چپ دست به عنوان گروهی از افرادی که از قسمت راست مغز استفاده می‌کنند شناخته شوند، چرا که نمیکره راست مغز مسئول تخیل و خلاقیت است و چپ دست‌ها می‌توانند از این موضوع به خوبی استفاده کنند.
۲ – توانایی انجام چند کار به صورت هم‌زمان
به دلیل اینکه اغلب وسایل برای استفاده با دست راست ساخته شده‌اند افراد چپ دست باید چیزهای مختلفی را به روش‌های مختلف در اوایل زندگی یاد بگیرند. این شرایط باعث می‌شود از توانایی‌های مغز خود بیشتر استفاده کنند تا قادر به پردازش موارد مختلف در سریعترین زمان ممکن باشند. نتیجه این فرآیند این است که توانایی مغز برای اداره چنین شرایطی بالا می‌رود و می‌تواند چند کار را در یک زمان انجام دهد و از آنها یک استاد چند کاره می‌سازد.
۳ – بینایی منحصربه‌فرد در زیر آب
در کمال شگفتی، افراد چپ دست مزیت منحصربه‌فردی نسبت به دیگر افراد دارند و آن دیدن اجسام با وضوح کامل در زیر آب است. بنابراین برای افرادی که معمولا به ساحل نزدیک هستند و یا شنا را به عنوان یک ورزش حرفه‌ای انتخاب می‌کنند، این شرایط می‌تواند به نفع آنها باشد.
۴ – افزایش سطح IQ
این یک قانون کلی نیست اما یک نظریه بر اساس آمار است. در جامعه آماری که همگی از هوش بالایی برخوردارند، تقریبا ۲۰٪ از اعضا چپ دست هستند. از آنجایی که درصد کودکان چپ دست در جامعه معمولا کم است، نمره تست هوش کودک چپ دست شما با احتمالا دارد بیشتر از دوستانش باشد.
۵ – متفاوت در ورزش‌های مختلف
در ورزش‌هایی مانند کریکت، بسکتبال، تنیس و بسیاری دیگر اکثر بازیکنان عمدتا راست دست هستند حضور یک حریف چپ دست می‌تواند بازی را از تعادل بیرون خارج کند و کودک چپ دست شما از یک مزیت دیگر بهره‌مند می‌شود.
مشکلات پیش‌روی یک کودک چپ دست
تربیت و پرورش کودک چپ دست بدون چالش هم نیست. چالش‌های پیش‌روی این کودکان بیشتر از بقیه کودکان است زیرا کودکان چپ دست باید در دنیایی که به طور کامل برای آنها مناسب نیست و برای راست دست‌ها ساخته شده است، زندگی کنند.
- آنچه که در زندگی روزمره ما کاملا طبیعی به نظر می‌رسد، می‌تواند برای یک کودک چپ دست که در دنیای راست دست‌ها زندگی می‌کند، یک اختلال باشد. در یک روز معمولی کارهای اولیه خود را با دست چپ انجام دهید تا احساس آنها را بهتر درک کنید.
- درها و دستگیره درها برای افراد راست دست ساخته شده‌اند. این موضوع می‌تواند باعث شود که کودک بارها و بارها به پای خود ضربه بزند و به خودش آسیب برساند.
- ممکن است به نظر برسد که قیچی فقط دارای دو قسمت برای نگه داشتن است اما در واقعیت قیچی‌ها برای افراد راست دست ساخته شده‌اند. کودک چپ دست شما ممکن است نیاز به یک قیچی مخصوص داشته باشد تا بتواند ببیند که چه چیزی را می‌برد.
- اکثر میزها در مدارس داری کشو و محفظه‌هایی در سمت راست هستند، و این مسأله برای دانش‌آموزان چپ دست مشکل است.
- محل اتصال ورق‌های دفتر مشق بچه‌ها در سمت چپ قرار دارد که این یک موضوع منحصربه‌فرد برای چنین کودکانی است.
- کودکان چپ دست به طور مداوم از طرف کودک راست دستی که باهم پشت یک میز نشسته اند ضربه می‌خورد. تا کودک چپ دست یاد بگیرد که باید در لبه سمت چپ میز بنشیند تا از این مشکلات جلوگیری کند.
- تنظیمات پیش فرض یک موس کامپیوتر برای افراد راست دست ساخته شده است البته این موضوع به راحتی با تغییر کلیدهای موس در کامپیوتر قابل حل است.
- آموزش یک فعالیت ساده مثل بستن بند کفش یا لباس پوشیدن به کودک چپ دست می‌تواند بسیار دشوارتر از آموزش به کودک راست دست باشد.
چگونه یک کودک چپ دست پرورش دهیم
به عنوان پدر و مادر، آموزش کودک چپ دست و بزرگ کردن او به روش درست می‌تواند چالش‌هایی ایجاد کند که والدین برای آنها آمادگی ندارند. در اینجا به شما می‌گوییم چطور کارها را بهتر انجام دهید.
۱ – هرگز فرزندتان را مجبور به تغییر دست نکنید
استفاده از دست چپ برای فعالیت‌های روزمره هیچ مشکلی ندارد. این یک ویژگی طبیعی است که فرزندتان را متمایز می‌کند. به آنها کمک کنید تا در این ویژگی بهتر شوند نه اینکه آنها را مجبور به تغییر آن کنید.
۲ – از آیینه استفاده کنید
وقتی فرزندتان از طریق فرآیند یادگیری و تقلید حرکات شما یک فعالیت جدید را می‌آموزد، برای فرزندتان نحوه تشخیص استفاده درست از دست و اینکه از کدام دست باید استفاده کند سخت است. اجازه دهید فرزندتان حرکات شما را در آیینه ببیند سپس همان‌طور که می‌بیند آن را تکرار کند. این کار فرآیند یادگیری را برای او آسان‌تر می‌کند.
۳ – روش های نوشتن را به او آموزش دهید
بچه‌های چپ دست نیاز دارند که قلم را به نحو متفاوتی در دست بگیرند و به شکل متفاوتی دست خود را روی صفحه بگذارند تا مچ دستشان صفحه را خراب نکند و همچنین بر مچ دست فشار وارد نشود. بسیاری از معلمان مدارس از این روش‌ها بی اطلاع هستند و این وظیفه شماست تا اطمینان حاصل کنید که فرزندتان این روش‌ها را یاد می‌گیرد.
۴ – از یک روش خلاق استفاده کنید
از آنجایی که در بچه‌های چپ دست نیمکره راست مغز غالب است، از روش‌های خلاقانه برای بالا بردن مهارت‌های فرزندتان استفاده کنید. نوشتن نام فرزندتان به صورت معکوس و ایجاد انعکاسی از آن در آیینه، می‌تواند به توسعه دیداری آنها کمک کند و قدرت مغزشان را افزایش دهد.
۵ – دنیای اطرافشان را برای آنها سازگار کنید
وسایل اطراف فرزندتان را بر اساس نیازش تغییر دهید. قیچی مخصوص افراد چپ دست تهیه کنید، تنظیمات کامپیوتر از تغییر دهید تا جهت کلیدهای موس عوض شود، و میز مطالعه را در خانه تغییر دهید به طوری که فرزندتان احساس کند در محیطی که در آن زندگی می‌کند، پذیرفته شده و راحت است.
روش های آموزش نوشتن به کودکان چپ دست
راهنمایی‌های خاصی برای نوشتن به کودکان چپ دست وجود دارد که می‌تواند به آنها کمک کند تا مهارت‌های نوشتن و راحتی دست در زمان گرفتن قلم، آسان‌تر شود.
۱ – اجازه دهید از هر دو دست استفاده کند تا یکی از آنها را انتخاب کند
ممکن است مدتی طول بکشد قبل از اینکه فرزندتان شروع به ترجیح دادن یک دست بیش از دیگری کند.
۲ – مداد را به درستی نگه دارید
به فرزند خود آموزش دهید تا از انگشت شست و انگشت اشاره و استفاده از انگشت سوم برای نگه داشتن مداد از زیر برای نوشتن کمک بگیرد.
۳ – محل قرارگیری دست را درست انتخاب کنید
به فرزندتان اجازه دهید انگشتش را بالای نوک مداد قرار دهد به طوری‌که او مجبور به حرکت مچ دست برای دیدن آنچه نوشته است، نشود.
۴ – تجهیزات تخصصی برای او تهیه نکنید
به استثنای قیچی، با دادن مداد مخصوص افراد چپ دست او را ناتوان نکنید، مگر اینکه پزشک متخصص اطفال به شما بگوید.
۵ – کاغذ را در موقعیت مناسب قرار دهید.
کودکان چپ دست باید کاغذ را در سمت چپ خوپ نگه دارند تا بتوانند به راحتی آنچه را که می نویسند را ببینند و سرعتشان در نوشتن بالا برود.
تربیت کودک چپ دست کار پیچیده‌ای نیست ولی حتما لازم نیست که فردی چپ دست باشید تا مشکلات پیش روی کودک چپ دست خود را در روی زمین درک کنید. او را درست هدایت کنید و او را همان‌طور که هست بپذیرید، زیرا با بهترین حمایت‌ها از طرف شما کودک چپ دست شما می‌تواند بر هر مشکلی در زندگی خود غلبه کند.
