علت بی توجهی کودکان چیست و برای بهبود توجه آنها چه باید کرد

▪ واکنش بیش از حد به درون‌دادهای حسی

بدین معنی که کودک نسبت به محرک‌هائی که از حواس مختلف دریافت می‌کند (بینائی، شنوائی، لامسه و …) بیش از حد لزوم واکنش نشان می‌دهد. یک کودک ممکن است نسبت به محرک‌های دیداری بیش از حد واکنش نشان دهد؛ مثلاً ورود نور خورشید به اتاق یا رنگ شبرنگ پوستر روی دیوار یا چراغ تابلوی مغازه‌ها که از پنجره پیداست، حواس او را پرت کند. کودک دیگر ی نسبت به بو حساس است. اما بیش از همه محرک‌های شنیداری و صدا مشکل‌ساز هستند. برخی کودکان نسبت به صداها واکنش بیش از حد نشان می‌دهند. گاهی حتی صدای جوشیدن آب در سماور آشپزخانه می‌تواند حواس کودک را پرت کند.

▪ واکنش کمتر از حد لازم به درون‌داده‌های حسی

گاهی اوقات، علت کم‌توجهی کودک این است که به محرک‌های حسی اطراف (صداها، تصاویر دیداری و …) کمتر از حد لازم واکنش نشان می‌دهد؛ مثلاً نسبت به صدا یا محرک‌های لمسی واکنش نشان نمی‌دهند، مگر اینکه به حد کافی بلند یا قوی باشند.

▪ مشکلات پردازش محرک‌های شنیداری

کودک ممکن است در دریافت اصوات مشکلی نداشته باشد، ولی در پردازش کردن صداهائی که می‌شنود و در به خاطر سپردن آنها مشکل داشته باشد. مثلاً اگر همزمان سه دستور به او بدهید: ”استکانت رو بذار توی ظرفشوئی، کفشت را بپوش و باباتو صدا کن که بری مدرسه“، ممکن است که چنین کودکی، در عین حال که سه دستور را کاملاً شنیده است، فقط دو مورد اول را پردازش کرده، به خاطر بسپارد. در نتیجه فقط دو مورد اول را انجام می‌دهد و چنین به نظر برسد که او به مورد آخر توجه نکرده است.

▪ مشکلات پردازش محرک‌های دیداری فضائی

کودکی که با چنین مشکلی مواجه است، ممکن است نیازی به استفاده از عینک نداشته باشد، چون چشمهایش کاملاً و بدون هیچ مشکلی می‌بینند، مشکل آنجاست که کودک نمی‌تواند آنچه را می‌بیند پردازش و سازماندهی کند. در چنین صورتی مثلاً اگر شما وسیله‌ای را در اتاق کودک پنهان کنید ممکن است به‌جای اینکه کودک معقولانه در جاهای مختلف اتاق آن را جستجو کند، تنها به گوشه‌ای از اتاق خیره شود یا فقط قسمتی از اتاق را بگردد و عنوان کند هرجا را که ممکن بود دنبالش گشتم. کودکانی که به چنین مشکلاتی مبتلا هستند ممکن است گاهی به برخی از محرک‌‌ها بیش از حد توجه نشان دهند و گاهی به برخی دیگر کمتر از میزان لازم توجه نمایند. گاهی اوقات مشکل در اینجاست که کودک نمی‌تواند بین آنچه می‌بیند و آنچه می‌شنود، ارتباط لازم را برقرار سازد.

▪ علل بی‌توجهی و کم‌توجهی چیست؟

”ذهن“ عملکردهای بسیار متنوعی را عهده‌دار است. تقریباً همگی این عملکردها وابسته به ”توجه“ هستند. کودکانی که دچار مشکل کم‌توجهی هستند، غالباً در خود فرو رفته‌اند یا بسیار درگیر تخیلات خود هستند، گویی در دنیای دیگری سیر می‌کنند، یا به قول والدین در دنیای خود هستند. دسته دیگری از کودکان کم توجه شدت فعالیت‌های بیش از حد از خود بروز می‌دهند و یا حتی ممکن است شدیداً پرخاشگری نشان دهند. جالب اینجاست که بسیار یاز این کودکان بیش از حد فعال، نسبت به برخی فعالیتهای دیگر (که عموماً مستلزم شنیدن یا لمس کردن هستند)، عملکردی کمتر از حد طبیعی دارند. محرک‌های لمسی و یا حتی درد، از جمله محرکهائی هستند که در چنین کودکانی کمتر مورد پردازش قرار می‌گیرند و در نتیجه کمتر بدان‌ها واکنش نشان می‌دهند. ذکر این نکته ضروری است که گاهی، ترس‌ها و نگرانی‌ها باعث می‌شوند که کودک بسیار فعال و کم‌توجه شود. برخی کودکان ممکن است چنین واکنش‌هائی را به علت حساسیت به برخی داروها، موادغذائی و شیمیائی بروز دهند. برخی کودکان، وقتی در محیط‌‌های شلوغ، پر ازدحام یا پر از سر‌و صدا قرار می‌گیرند، واکنش‌های شدید، فعالیت گسترده و بی‌توجهی نشان می‌دهند. گروهی دیگر زمانی که در موقعیت ترسناک یا تهدیدکننده واقع می‌شوند، پر جنب و جوش و بی‌توجه می‌گردند.

الف) پیدا کردن و مشخص ساختن سر منشأ مشکل

ب) اتخاذ یک رویکرد گروهی

ج)تقویت کردن نقاط قوت کودک