موفقیت تحصیلی دانش آموزان از موضوعات مهمی است که تحت تأثیر عوامل مختلفی است .درمطالعات اخیر نقش نشاط و شادکامی بر پیشرفت های تحصیلی مورد توجه قرار گرفته است. نشاط و شادابی در مدرسه باعث رشد و شکوفایی در همه ی ابعاد وجودی یک دانش آموز می شود. در محیط شاد، ذهن انسان پویا، زبانش گویا و استعدادش شکوفا می گردد. در قرن جدید سرلوحه ی تعلیم و تربیت در یک جمله خلاصه شده است. «شوق زندگی کردن را به دانش آموزان بیاموزیم» پس باید معتقد باشیم که در حقیقت رشد پایدار ما در گرو شادی پایدار است و این شادی باید در مدارس ایجاد و مدیریت شود.
شادی از دیدگاه روان شناسان
شادمانی حالتی از ذهن است نه رشته ای از حوادث، احساس آرامش بخش که می توانید همیشه تجربه اش کنید و با آن زندگی کنید و نه چیزی که برای یافتنش نیاز به جستجو داشته باشید، شادمانی در خارج از وجود شما نیست شادمانی یک احساس است.
چگونگی ایجاد فضای شاداب در مدارس
مدرسه اگر ایستا، غم زده و میرنده باشد دانش آموزان به جای نشاط و طراوت و شادابی، انزجار و به جای مهربانی و عشق ورزی، حسادت و کینه توزی را می آموزند. در مدرسه پویا، امید به زندگی، موفقیت و کنجکاوی، شادی و طراوت تحصیلی، برانگیزنده و تحقق دهنده استعدادها و نیازهای فطری و مقتضیات آتی دانش آموزان است.
عوامل ایجاد شادی در مدارس
الف) شاداب سازی ظاهری مدرسه
۱- فضاسازی و زیباسازی حیاط مدرسه۲- زیباسازی ساختمان مدارس۳- زیباسازی و تمیز بودن نمازخانه، کتابخانه و کارگاه۴- پوشش های ظاهری معلم ها، مدیر و کارکنان، دانش آموزان ۵- رعایت بهداشت
ب) معلم شاد و با روحیه
معلم آهنگ و فضا و جو کلاس درس را تنظیم می کند، چنانچه قرار باشد که روح دانش آموزان پرورش و رشد یابد، باید این روند از روح معلم آغاز گردد. حال اگر روح معلم افسرده و ناتوان باشد شانس ناچیزی برای تقویت و مراقبت از روح دانش آموزان بوجود خواهد آمد. معلم با انواع روش های تدریس آشنا باشد. اطلاعاتش به روز باشد، معلم باید بداند که دانش آموزان دارای تفاوت های فردی هستند و نیز باید با روش های تشویق وتنبیه آگاهی لازم داشته باشد و پر روحیه و باانگیزه باشد.
ج) جو مدرسه
جو مدرسه می تواند بر اساس وفاداری و همدلی سازمان دهی شود یا افراد را در دو سوی یک دیوار بلند ناامنی و بی اعتمادی قرار دهد. داشتن فرصت های برابر، خودی محسوب شدن، پذیرفته شدن و تمایل به همکاری چند جانبه، از جمله مؤلفه های جو مدرسه می باشد.
راهکارهای مناسب جهت شاداب سازی مدارس
الف: پیشنهاد به مدیران
۱- نظارت مشارکتی بر فعالیت های آموزشی و پرورشی مدرسه-۲ – تبادل تجربه موفق مدیران در رابطه با شاداب سازی مدارس۳- مطالعه در خصوص شادی و جایگاه آن در تعلیم و تربیت۴- استفاده از مدیریت مشارکتی که باعث خلاقیت و ابتکار می شود.۵- تشکیل کمیته شاداب سازی مرکب از مدیر، مربی پرورشی، دبیر ورزش، هنر، نماینده دبیران، دانش آموزان و انجمن اولیاء و مربیان۶- برگزاری اردوهای سیاحتی و تفریحی با نظارت اولیاء
ب: پیشنهاد به معلمان
۱- استفاده از روش های مناسب تشویق و تنبیه۲- ترغیب دانش آموزان به فعالیت های گروهی۳- استفاده از روش گردش علمی و نمایشنامه ای۴- اختصاص بخشی از کلاس به گفتن لطیفه۵- استفاده از موسیقی آرام بخش سر کلاس درس در موقعیت مناسب۶- خواندن قصه ها و داستان های جالب و دوست داشتنی برای دانش آموزان در کلاس درس انشاء، پیام های آسمان ، ادبیات و…
ج: پیشنهاد به مشاوران، مربیان پرورشی
۱- معرفی الگوهای مناسب علمی، ورزشی، فرهنگی به دانش آموزان۲- توجه به بهداشت روانی و جسمی دانش آموزان۳- برگزاری جنگ خنده در مراسم صبحگاهی یا اعیاد که با گفتن لطیفه های مناسب و اخلاقی باعث ایجاد شور و نشاط و تخلیه هیجانی می شود.۴- ایجاد تابلوی اعلانات تحت عنوان ایستگاه خنده که شامل شعرهای شادی آفرین و لطیفه های مناسب می باشد.۵- استفاده از پیام های بهداشتی شاد در تابلوی اعلانات۶- برگزاری جشن ها به مناسبت های مختلف
مهمترین عامل نقش خانواده است، تربیت فرزند از اوان زندگی و ایجاد نشاط او و پیوند میان خانواده و مدرسه وتعامل این دو در ایجاد هماهنگی با هم می تواند روشی مؤثر برای ایجاد شادابی در فرزند پیدا و اجرا شود.
