وقتی صحبت از تماشای تلویزیون برای کودکان می‌شود، سوالات زیادی در ذهن ما مطرح می‌شود. همه ما هشدارهای زیادی در مورد اثرات منفی تلویزیون روی کودک شنیده‌ایم. با وجود این که بسیاری از والدین در مورد نگران هستند اما این نگرانی باعث نمی‌شود آن‌ها مجبور شوند تلویزیون را خاموش کنند.
بر اساس گزارش سال ۲۰۰۶ که توسط بنیاد صورت گرفته بود بیش از ۷۴ درصد کودکان زیر ۲ سال تلویزیون تماشا می‌کنند. همچنین با توجه به حجم بالای برنامه‌های کودک می‌توان به این نتیجه رسید که رسانه به طور خاص کودکان را هدف قرار داده است؛ به همین دلیل نگاه کردن به تلویزیون بیش از هر زمان دیگری در بین کودکان اتفاق می‌افتد. همچنین هشدارهای زیادی هم در این مورد منتشر می‌شود که باعث سردرگمی بیشتر والدین خواهد شد.
راهنمای تماشای تلویزیون برای کودکان
خبر خوب این است که با وجود این که پژوهش‌های زیادی نشان می‌دهد تماشای تلویزیون برای کودکان قبل از ۲ یا ۳ سالگی می‌تواند روی رشد مغز کودک اثر منفی بگذارد اما هنوز همه متخصصان به این نتیجه نرسیده‌اند که تلویزیون واقعا برای کودکان مضر است. در این مقاله یک راهنمای کامل در مورد تلویزیون و تماشای تلویزیون برای کودکان برای شما ارائه خواهیم کرد.
انتظار نداشته باشد کودک شما از تلویزیون چیزی یاد بگیرد
بسیاری از والدین تمایل دارند کودکان باهوش و خلاقی داشته باشند و گمان می‌کنند نشاندن کودک جلوی برنامه‌های ویدئویی آموزشی می‌تواند فرصت خوبی باشد که هم خودشان استراحت کنند هم کودک چیزی یاد بگیرد؛ اما حقیقت امر این است برنامه‌های آموزشی چیز زیادی به کودک شما نخواهند آموخت. اکثر محققان معتقد هستند برای کودکان زیر ۲ سال تلویزیون ارزش آموزشی ندارد.
یعنی اگر شما در مورد لباس‌هایی که شسته‌اید و دارید اتو می‌کنید به کودک خود یاد بدهید، بسیار آموزنده‌تر از هر برنامه تلویزیون دیگری خواهد بود؛ آیا باور نمی‌کنید؟ مطالعات بسیاری نشان می‌دهد مغز کودکان کوچک بسیار آهسته‌تر از آن است که بتواند فعالیتی که در تلویزیون تماشا می‌کند را تقلید کند تا زمانی که یک فعالیت را به صورت زنده و واقعی تماشا می‌بیند.
مسئله چاقی در کودکان در حال حاضر به یک نگرانی بزرگ تبدیل شده است. مرکز ملی آمار بهداشت در آمریکا گزارش می‌دهد ۱۶ درصد کودکان در ایالات متحده دارای اضافه وزن هستند که این آمار نسبت به یک دهه پیش ۴۵ درصد افزایش داشته است. بدون شک تماشای تلویزیون برای کودکان در این موضوع نقش داشته است اما نه لزوما به این خاطر که تلویزیون باعث شده کودکان فعالیت بدنی کمتری داشته باشند و مدت زمان بیشتری را جلوی تلویزیون بنشینند بلکه محققان بر این باور هستند که اضافه وزن در کودکان بیشتر به علت غذا خوردن کودکان جلوی تلویزیون و تبلیغات مواد غذایی در تلویزیون ربط دارد.
طبق مطالعات بنیاد در سال ۲۰۰۴ در حدود ۵۳ درصد کودکان زیر ۶ سال حداقل یک وعده غذایی اصلی یا میان وعده خود را جلوی تلویوزیون میل می‌کنند. بسیاری از والدین که با غذا دادن به کودک خود مشکل دارند از این روش استفاده می‌کنند تا کودکان را به غذا خوردن تشویق کنند.
به تبلیغات تلویزیونی نگاه نکنید
اغلب محققان روی این موضوع اتفاق نظر دارند که تبلیغات تلویزیونی رژیم غذایی سالم و صحیحی را ترویج نمی‌دهد که در بلند مدت می‌تواند روی سلامت کودک اثر منفی بگذارد. اغلب تبلیغات‌های تلویزیونی در بین برنامه‌های کودک مربوط به خوراکی‌ها و خوردنی‌هایی است که ارزش غذایی خاصی ندارند اما چون در میان برنامه‌های کودک پخش می‌شود کودکان به خوردن آن‌ها علاقه زیادی پیدا می‌کنند.
همچنین از آنجایی که حافظه کوتاه مدت در کودکان به خوبی رشد نکرده است هنگامی که یک برنامه قطع می‌شود و تبلیغات پخش می‌شود کودک موضوع برنامه را فراموش می‌کند و ادامه آن را یک داستان جدید فرض می‌کند و باعث جابجایی سریع اطلاعات در مغز کودک می‌شود دقیقا بر عکس چیزی که باید اتفاق بیفتد.
پس از تماشای برنامه مورد علاقه، تلویزیون را خاموش کنید
با وجود این که هنوز روی مخرب بودن تماشای تلویزیون برای کودکان اتفاق نظر وجود ندارد اما در اثرات منفی زیاد نگاه کردن به تلویزیون بین کارشناسان توافق وجود دارد و اغلب آن‌ها توصیه می‌کنند که کودکان بهتر است حداکثر ۲ ساعت در روز تلویزیون تماشا کنند.
محققان دانشگاه ماساچوست به این نتیجه رسیده‌اند که روشن بودن تلویزیون به صورت دائم در خانه هم می‌تواند بازی کودکان را مختل کند و آن‌ها بازی‌های خیالی که باعث خلاقیت در آن‌ها می‌شود را کمتر انجام دهند؛ همچنین می‌تواند روی توسعه و رشد زیان و حرف زدن کودک اثر منفی بگذارد.
برنامه‌های کودک را با دقت انتخاب کنید
با وجود این که تلویزیون فایده‌ای برای رشد مغز در نوزادان کمتر از ۲ سال ندارد اما کارشناسان اعتقاد دارند بچه‌های بزرگ‌تر از ۲ یا ۳ سال می‌توانند چیزهای کمی از تلویزیون بیاموزند؛ پس با انتخاب برنامه‌های مناسب و اجتناب از زیاده‌روی در تماشای تلویزیون می‌توانیم از تلویزیون استفاده کنیم. اما چه برنامه‌هایی برای کودکان مناسب است؟
- خط داستان مستقیم داشته باشد و موضوع برنامه مدام تغییر نکند و زمان برنامه مدام به گذشته و آینده نرود.
- طوری باشد که بچه‌ها را به همکاری و تعامل تشویق کند؛ برای مثال سوال بپرسد و مکث کند تا کودک به آن سوال پاسخ دهد.
- چیزهایی که در مورد آن در برنامه صحبت می‌شود در برنامه نمایش داده شود.
- چیزهایی که می‌آموزد را مرور و تکرار کند.
- محتوای خشونت آمیز نداشته باشد.
به همراه کودک خود تلویزیون تماشا کنید
بسیاری از والدین کودکان خود را پای تلویزیون می‌نشانند و از این فرصت برای انجام دادن کارهای شخصی خود استفاده می‌کنند. معمولا صبح‌ها و عصرها برای پختن ناهار و شام این اتفاق می‌افتد. در حالی که اغلب کارشناسان معتقد هستند کودکان نیاز به تعامل با والدین دارند و گذراندن وقت در کنار افرادی که آن‌ها را دوست دارند برای رشد کودکان در سال‌های اول زندگی ضروری است.
تلویزیون باعث می‌شود والدین از توجهی که باید به کودکان خود داشته باشند غافل شوند. یکی از راه‌های جلوگیری از این موضوع نشستن کنار کودک و تماشای برنامه به همراه او است. در این حالت ضمن حفظ تعاملات اجتماعی، والدین می‌توانند اتفاقاتی که در برنامه می‌افتد را به کودک خود توضیح دهند و به محتوای آموزشی آن اضافه کنند.
چند نکته در مورد تماشای تلویزیون برای کودکان
- روشن بودن تلویزیون باعث می‌شود کودکان مدت زمان کمتری بازی کنند.
- ۳۲ درصد از کودکان ۶ ساله و کوچک‌تر، قسمت زیادی از روز را به تماشای تلویزیون می‌گذارنند.
- ۷۴ درصد از کودکان و نوزادان قبل از ۲ سالگی تلویزیون می‌بینند.
- میانگین سن کودکانی که شروع به تماشای تلویزیون می‌کنند در چند سال گذشته، از ۴ سال به ۴ ماه رسیده است.
- ۴۳ درصد از کودکان زیر ۲ سال هر روز تلویزیون می‌بینند.
- کودکان هنگامی که تلویزیون می‌بینند نسبت به دنیای واقعی، آهسته‌تر یک فعالیتی را انجام می‌دهند.
در پایان می‌توان به این نتیجه رسید شاید تلویزیون برای مغز کودکان مخرب نباشد اما طبق دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی تماشای بیش از ۲ ساعت تلویزیون برای کودکان زیر ۲ سال اصلا توصیه نمی‌شود. باید به عنوان پدر یا مادر مراقب باشیم تلویزیون به جز اصلی زندگی کودک ما تبدیل نشود و تنها بخش کمی از روز را با کودک خود به تماشای تلویزیون بگذرانیم و از بودن در کنار هم لذت ببریم.
