پرخاشگری در کودکان پدیدهی شایعی است که به صورتهای مختلفِ جسمی، عاطفی و تنشِ قابل توجه در آنها دیده میشود. اگرچه این مسئله بخشی طبیعی در روند رشد کودک شماست، اما از او انتظار میرود که در مدرسه احساساتش را کنترل و مدیریت کند. هرچه آموزشهای شما در این زمینه از سن کمتری آغاز شود احتمال اینکه فرزندتان بتواند بر پرخاشگریاش غلبه کند بیشتر میشود.
پرخاشگری در کودکان
کودکانی که رفتار پرخاشگرانه دارند معمولا خودانگیخته، بیقرار و زودرنجاند. پژوهشهای جدید میگویند که این مسئله با تواناییهای گفتاری و طبیعت ذاتی بچهها در ارتباط است. پرخاشگریِ موردی در کودک طبیعی است اما اگر به کرات یا بر طبق یک الگوی مشخص اتفاق بیفتد خطرناک خواهد بود. پرخاشگری معمولا از ناتوانی کودک شما درکنار آمدن با خشم، عوامل بیولوژیکی، بدرفتاری والدین یا کمبود مهارتهای ارتباطی ناشی میشود.
علل رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان
کلید مدیریت پرخاشگری کودکتان درک ریشهی به وجود آمدن آن است.
۱. عوامل ژنتیکی
در سالهای اخیر بر تأثیر عوامل ژنتیکی در پرخاشگری تأکید شده است. پژوهشهای تخصصی اغلب نشان میدهند که بیشتر کودکان پرخاشگر، والدین پرخاشگر دارند. اگرچه پرخاشگری بیشتر تحت تاثیر عوامل ژنتیکی است تا عوامل محیطی، اما والدینی که دچار تغییرات خلقی هستند باید روی رفتارشان کنترل داشته باشند.
۲. الگوهای خانوادگی ناسالم
اغلب اوقات عدم نظارت، واکنش شدید به رفتار کودک و تنشهای خانوادگی به مشکلات رفتاری جدی در کودک منجر میشوند. این بچهها دچار کمبود عزت نفس هستند و به همین دلیل سرخوردگی خود را به شکل بیادبی نسبت به سایرین بروز میدهند.برخی از عوامل خانوادگی که به شدت در ایجاد پرخاشگری در کودکان مؤثرند عبارتند از: سطح تنشهای خانوادگی، مشکلات جدی میان والدین، افسردگی و تأثیرگذاری مثبت یا منفی خانواده. علاوه بر اینها میتوان به خطاهای والدین، از جمله تنبیه شدید، عدم هماهنگی بین پدر و مادر، عدم قدردانی و تحسین کودک، کودکآزاری و غیره نیز اشاره کرد.
۳. خصوصیات فردی
بخش بزرگی از پرخاشگری کودک به تجربیات عاطفی او باز میگردد. احتمال وجود مواردی چون فقدان حس دلسوزی، مهارتهای ارتباطی ضعیف، یا خلق و خوی دشوار در کودکانی که دچار مشکلات رفتاری میشوند بیشتر است.
کودکانی که به مشکلات پزشکی مانند اختلال سلوک دچار هستند باید به سرعت تحت درمان قرار بگیرند چون این نوع مشکلات ممکن است به خشونت با انسانها یا حیوانات منجر شوند.
۴. تماشای بیش از حد تلویزیون
رسانهها در شکلگیری رفتارهای اجتماعی کودکان نقش زیادی دارند. پژوهشها نشان میدهند که کودکان معتاد به تماشای تلویزیون روابط خوبی با پدر و مادر خود ندارند و الگوهای غذایی ناسالم دارند. برنامههایی مانند کارتنها و مسابقات فوتبال پرخاشگری را در کودکان تشدید میکنند. بچهها معمولا از مشاهداتشان تقلید میکنند. مثلا، با دیدن تصویر افرادی که مشت و لگد میزنند تمایل پیدا میکنند که در زندگی واقعی این کارها را انجام بدهند.
پژوهشها همچنین نشان میدهند یکی از دلایل تأثیر منفی تلویزیون آن است که کودکان از این وسیله به عنوان ابزاری برای حل و فصل تعارضات استفاده میکنند.
۵. عوامل محیطی
احتمال بروز رفتارهای پرخاشگرانه در کودکانی که در محلههای ناامن زندگی میکنند، مثل محلاتی که افراد معتاد یا بزهکار در آن زیاد هستند، بیشتر است. بچههایی که به مدارسی با شرایط ناامن میروند یا دوستانی دارند که با آنها پرخاشگرانه برخورد میکنند یا کودکانی که تمام روز را به تماشای تلویزیون میگذارنند، همگی مستعد رفتارهای غیرعادی هستند. فقر، محرومیت و تکوالد بودن هم میتواند باعث واکنشهای شدید کودک نسبت به دیگران بشود.