1. به شاگردان مسئولیت دهید:
هر قدر شاگردان در قبال رفتار خود احساس مسئولیت کنند به همان میزان به معلم کمک می نمایند تاکلاس را بهتر مدیریت نماید. لذا معلمان باید سعی نمایند با دانش آموزانی که زیر بار قبول مسئولیت نمی روند و معمولًا برای معلم در کلاس مشکل ایجاد می نمایند کار کنند و آنها را در قبول مسئولیت یاری نمایند. واگذاری مسئولیت شکل های متعددی می تواند داشته باشد. همچون: نماینده کلاس شدن، سرگروه شدن، مأمور جمع آوری دفاتر و کارهای عملی شاگردان شدن، مسئول حضور و غیاب بودن و. ..
2. به هنگام برخورد با موقعیت های ناهنجار رفتاری از ناحیه شاگردان، خونسرد باشید:
وقتی شاگردان رفتار ناشایست انجام می دهند، برخی از معلمان خونسردی خود را از دست می دهند و واکنش متناسب با شرایط خود بروز نمی دهند. در نتیجه موقعیت را بدتر از آنچه که هست می نمایند.
توصیه رعایت خونسردی به چند دلیل است: اولًا اگر شاگردان بدانند معلمی به موضوعی حساسیت دارد آن مورد را به عنوان نقطه ضعف از او گرفته و هرگاه قصد آزار و اذیت معلم را داشته باشند از آن استفاده می کنند. این امر در مقطع بالاتر تحصیلی به مراتب بیشتر به چشم می خورد. ثانیاً حفظ خونسردی به معلم این امکان را می دهد که تأمل و تفکر بیشتری در مورد نوع رفتار شاگردان داشته باشد و در جهت شناسایی علت اصلی رفتار باشد و متعاقب آن واکنش مناسب از خود بروز دهد. به طوری که دانش آموز متخلف را متوجه خطای خویش نماید. ثالثاً نوع رفتار معلم برای شاگردان الگوست. بنابراین معلم باید از داد زدن، تهدید کردن و تعابیر نیشدار خودداری نماید.
3. علاقه مندی خود را به شاگردان آشکار نمایید:
معمولًا اکثریت معلمان به شاگردان خود علاقه مند هستند و آنها را دوست می دارند. ولی از این حس خود نمی توانند در مدیریت بهتر کلاس، بهره بگیرند. راهکار عملی این است که معلمان به شاگردان بفهمانند که آنها را دوست دارند و به آنها علاقه مند هستند. اگر این احساس در شاگردان به وجود بیاید که معلم آنان را دوست دارد، بدون شک در نوع رفتاری که از آنها سر خواهد زد، مؤثر بوده و برای این که بتوانند رضایت معلمان را جلب نمایند رفتاری مورد قبول از خود بروز می دهند.
سلام و احوالپرسی با شاگردان در محیط بیرون و داخل مدرسه، در نظر گرفتن رفتارهای خوب شاگردان و بیان آنها، دست دادن معلم با شاگردان و. .. از جمله راهکارهای عملی علاقمندی معلم به شاگرد است.
4. با شاگردان خاطی به صورت خصوصی صحبت نمایید:
معمولًا در برخی کلاس ها شاگردان خاصی پیدا می شوند که رهبری بی نظمی را برعهده دارند و یا به صورت انفرادی حرکاتی انجام می دهند. شاید بهترین روش این باشد که با این گونه شاگردان به صورت خصوصی صحبت شود و تذکرات لازم ارائه گردد.
5. در صورت امکان از جابجایی شاگردان استفاده کنید:
برخی مواقع شیوه جابجایی مکانی شاگرد مشکل انضباط کلاس را حل می کند. این جابجایی به دو صورت می تواند انجام پذیرد. اول جابجا کردن محل نشستن شاگرد در یک کلاس، دوم جابجا کردن کلاس شاگرد در مدرسه اگر از یک پایه چند کلاس وجود داشته باشد.
6. برای به وجود آمدن اتفاق خاص آمادگی داشته باشید:
گاهی اتفاق خاص در کلاس می افتد و شاگردان از فرصت به دست آمده استفاده کرده و بی نظمی را در کلاس حاکم می کنند. لذا یک معلم خوب باید برای برخورد با چنین شرایطی آمادگی داشته باشد تا بتواند نظم را به کلاس برگرداند.
7. رفتارهای شایسته دانش آموزان را مورد حمایت و تشویق و رفتارهای ناشایسته آنها را مورد تقبیح قرار دهید:
برخی از معلمان برای آن که رفتار مثبتی را که از ناحیه شاگرد سر می زند مورد تشویق قرار دهند، کل وجود فرد را مورد حمایت قرار می دهند. در نتیجه شاگرد نمی داند که چرا مورد حمایت واقع شده است، تا آن عمل را تکرار کند. مثلًا اگر شاگرد، خوب درس می خواند، معلم برای این که او را تشویق کند، می گوید: «تو شاگرد خوبی هستی». برای او، خوب بودن مبهم است. بنابراین معلم باید برای تشویق او عبارتی معادل «توخوب درس می خوانی و من از خوب درس خواندن تو خوشم می آید» استفاده کند تا شاگرد برای به دست آوردن رضایت معلم به درس خواندن خود ادامه دهد. درخصوص رفتارهای مربوط به انضباط نیز باید به همین روش عمل کرد. در خصوص رفتارهای ناشایست نیز باید رفتار غلط و اشتباه شاگرد را نکوهش کرد، نه کل وجود او را.
8. سعی کنید علت رفتارهای ناشایست را شناسایی کنید:
اگر معلم بتواند ریشه اصلی بروز رفتارهای ناشایست شاگرد را شناسایی کند همانند پزشکی خواهد بود که علت درد مریض را به خوبی شناخته و می تواند او را بهتر مداوا کند. با شناخت علت رفتارها، راحت تر می توان با آن مقابله و اثرات آن را خنثی نمود.
9. سعی کنید با روش غیر کلاسی و گاه چشمی شاگردان را کنترل کنید:
ارتباط چشمی یکی از قوی ترین نوع ارتباطات محسوب می گردد. حسن این روش آن است که بدون آن که با صدای بلند به رفتار یا نام کسی اشاره شود و باعث حواس پرتی دیگران گردد، مانع بروز رفتار نابجا می گردد. لذا معلمان می توانند با بهره جستن از این روش مهار کلاس را به دست گیرند.
10. برخی مواقع کور و برخی مواقع کر باشید:
دنیای بچه ها، دنیای حوادث و اتفاق است. آنها به لحاظ شرایط سنی به خصوص اگر در دوران بلوغ باشند، رفتارهای عجیب و غریب از خودشان نشان می دهند که معلم با تجربه نباید نسبت به همه آنها حساسیت و واکنش نشان دهد. بلکه باید به گونه ای رفتار نماید که وانمود کند که برخی از حرکات شاگردان را ندیده و برخی را نشنیده است، تا حجب و حیای موجود بین شاگرد و معلم به قوت خود باقی بماند و شاگرد نیز به حساب این که خوب شد معلم نفهمید، در عالم خود قید و بند را محفوظ نگه دارد. اگر معلم هر رفتاری را که از ناحیه شاگرد سر می زند نمایان کند، ناچار است در برابر آن رفتار موضع گیری نماید. در هر حال این موضع گیری امکان دارد نتیجه خوبی نداشته باشد.
